• Zich inloggen
Waarschuwingen
Waarschuwingen

Herfst 2012

De herfst van 2012 was te Ukkel normaal op vlak van temperaturen, neerslag en zonneschijnduur.

1.    De temperatuur

De gemiddelde luchttemperatuur van de afgelopen herfst bedroeg te Ukkel 10,9 °C (ref. periode 1981-2010: 10,9 °C). De 3 herfstmaanden verliepen thermisch normaal.

Het begin van de maand september was zonnig en vrij warm, terwijl de laatste 10 dagen ietwat aan de koele kant waren. 9 september was de warmste dag van de herfst met waarden op de meeste plaatsen ruim boven 25 °C, zelfs aan de kust met in Koksijde en Middelkerke respectievelijk 29,6 °C en 28,9 °C als maximum. Tussen 10 september en 15 oktober lagen de temperaturen meestal op een normaal niveau voor de tijd van het jaar, in de tweede helft van oktober maakten de temperaturen bokkensprongen.
Vanaf 18 oktober werd tussen een depressie die zich uitstrekte van Spanje tot de Britse Eilanden en een hogedrukgebied over Centraal-Europa zeer zachte tropische lucht uit het noorden van Afrika naar onze streken gevoerd. De temperaturen konden dan ook behoorlijk hoog oplopen: zo haalden we op 19 oktober in Ukkel 21,4 °C, in het oosten werd het lokaal nog wat warmer met 22,8 °C in Kleine Brogel. Ook 's nachts koelde het praktisch niet af zodat we een bijzonder hoog minimum konden optekenen voor de tijd van het jaar: in Ukkel daalde de temperatuur niet onder 15,6 °C in de nacht van 19 op 20 oktober  (een minimum dat eerder thuishoort in de maand augustus). Op 21 en 22 oktober bereikten de maxima zeer hoge waarden: op 21 oktober werd het in Dourbes 24,3 °C, in Ciney 24,2 °C en in Humain 23,9 °C, zelfs in Saint-Hubert en Elsenborn haalde men respectievelijk 20,9 °C en 21,9 °C, vooral de hogere delen van het land noteerden hoge maxima omwille van een temperatuursinversie. Op 22 oktober bereikte men opnieuw extreem hoge maxima: Ukkel haalde op die dag 24,5 °C, een nooit geziene waarde in de laatste decade van de maand oktober. Het vorig record van hoogste maximum in de laatste 10 oktoberdagen dateert van 27 oktober 1937 met 23,6 °C. Zo mogelijk nog opmerkelijker zijn de waarden gemeten in Hoog-België: 24,0 °C in Elsenborn, op 570 meter hoogte. Couvin kon met 24,8 °C bijna een zomerse waarde optekenen. 

Slechts enkele dagen na deze bijzonder warme periode kwamen onze streken in koele polaire lucht terecht, de temperaturen gingen dan ook flink naar beneden. Op 26 oktober, amper 4 dagen na de extreem warme 22e oktober, haalden de maxima nergens nog 10 °C, op vele plaatsen bleven ze daar een aantal graden onder. In Ukkel was het 's ochtends net geen 7 °C meer, in de namiddag lag de temperatuur meestal onder 6 °C, dit terwijl het 4 dagen voordien, op de 22e, in de namiddagperiode 22 °C tot 24 °C was. In Elsenborn was het maximum van 22 en 26 oktober respectievelijk 24,0 °C en 4,4 °C. In de nacht naar 27 oktober vroor het al op verschillende plaatsen, in de daaropvolgende nacht naar 28 oktober was de vorst vrijwel algemeen, behalve in een strook dicht bij de kust.

In de maand november lagen de temperaturen over het algemeen dicht bij de normale waarden, er waren geen thermische uitschieters, de laatste dagen daalden de temperaturen, de eerste winterprik van het seizoen werd voorbereid. De hardnekkige mist zorgde ervoor dat de temperatuur in Ukkel op 30 november slechts 2,6 °C bereikte, een groot deel van de dag lag de temperatuur zelfs onder 1 °C. De laatste herfstdag was de koudste van het seizoen in het centrum van het land. In bepaalde andere streken van het land haalden we nog 4 °C tot 7 °C.
Voor Ukkel was het maximum van 30 november zo'n 10 °C lager dan dat van 4 dagen eerder, op 26 november bereikte de temperatuur er immers nog 12,3 °C. Toch was deze temperatuurdaling minder spectaculair dan die van eind oktober (zie hoger).


 
23 oktober 2012: een zonnige en zeer zachte najaarsdag in het Liedermeerspark in Merelbeke
Foto: Koen Vandenbussche

2.    Aantal zomerdagen, aantal vriesdagen

Te Ukkel waren er 2 zomerse dagen (Max >= 25 °C) (ref. periode 1981-2010: 2,1 dagen). Zij deden zich voor in de warme periode begin september, het hoogste maximum van 29,1 °C werd bereikt op 9 september. Op die dag werd het lokaal nog tropisch in de provincie Limburg: in Kleine Brogel haalde het maximum 30,4 °C en in Koersel-Beringen 30,8 °C. 
Na 10 september haalden we nergens in het land nog 25 °C, hoewel we deze waarde wel sterk benaderden op 22 oktober. 

Te Ukkel waren er deze herfst 3 vriesdagen (ref. periode 1981-2010: 5,2 dagen), 2 in oktober en 1 in november. De polaire luchtsoort waarin wij aan het einde van de maand oktober terechtkwamen in combinatie met brede nachtelijke opklaringen zorgden ervoor dat de temperaturen in de nacht van 27 op 28 oktober in praktisch alle streken licht negatief werden, behalve aan de kust. In Ukkel bereikte het minimum -2,1 °C, de laagste temperatuur van de herfst, ook 29 oktober was voor Ukkel nog een vriesdag, zij het dat het minimum van die dag 'meegenomen' was van de dag voordien. In de oostelijke landshelft was het nog wat kouder, in Kleine Brogel en Koersel was het minimum van 28 oktober respectievelijk -4,4 °C en -4,9 °C.
Op de laatste dag van november kwam er op de valreep nog een vriesdag bij in Ukkel met een minimum van -1,1 °C.
Het minimum van -2,1 °C gemeten op 28 oktober was de derde laagste oktobertemperatuur te Ukkel sinds 1968: nog iets kouder was het op 29 oktober 1997 met -2,5 °C en op 25 oktober 2003 met -3,5 °C.
In het land kwam de eerste nachtvorst in de lucht al veel eerder voor dit najaar : in de Hoge Venen en lokaal elders in de Ardennen was dit al het geval op 20 september, in Elsenborn (Butgenbach) bedroeg het minimum op 20, 21 en 30 september respectievelijk -0,9 °C, -0,4 °C en -2,0 °C en telde september dus 3 vriesdagen. Het is helemaal niet ongewoon rond het begin van de astronomische herfst de eerste nachtvorst in de lucht aan te treffen in ons land. Meer nog, ook begin september en zelfs eind augustus kwam het al ooit tot nachtvorst in de lucht in België. Zo mat het KMI op 28 augustus 1978 -0,8 °C en -0,2 °C in respectievelijk Bièvre en Nadrin (Houffalize), meer in het recente verleden observeerde men -0,6 °C op 30 augustus 2007 te Elsenborn en -1 °C op 3 september 2003 te Neidingen (Sankt Vith). Ten noorden van de vallei van Samber en Maas werd de vroegste nachtvorst in de lucht tot op heden gemeten op 16 september, in 1971. De eerste nachtvorst in het najaar doet zich meestal het eerst voor in de 'vorstgevoelige' streken, hetzij door de grondsoort hetzij door de ligging van het station in een vallei. Zo zal het in Elsenborn vroeger in het najaar (en later in het voorjaar) vriezen dan in Saint-Hubert, terwijl beide plaatsen ongeveer op dezelfde hoogte zijn gesitueerd, het station van Elsenborn ligt echter in een hooggelegen vallei, terwijl dat van Saint-Hubert op een plateau ligt.
In de kuststreek vroor het voor het eerst licht op 19 november dit najaar, Middelkerke noteerde die dag een minimum van -0,3 °C.
Plaatselijk vroor het totaal niet in de afgelopen herfst, zoals in Lichtervelde waar het absoluut minimum van oktober +0,1 °C bedroeg en dat van november +0,5 °C.

 Aantal zomerdagen (Max >= 25 °C) en aantal vriesdagen (Min < 0 °C), absoluut minimum van de herfst, datum absoluut minimum

Plaats
Aantal
zomerdagen
Aantal
vriesdagen
Absoluut
minimum

 Datum
abs minimum

Middelkerke 1 -0,3 °C  19/11/2012 
Lichtervelde 3 0 +0,1 °C  28/10/2012 
Ukkel 2 3 -2,1 °C 28/10/2012 
Kleine Brogel 5 -4,4 °C  28/10/2012 
Ransberg 5 -2,8 °C  28/10/2012 
Elsenborn 1 17 -5,5 °C  29/10/2012 

3.    De neerslag

Te Ukkel viel in de afgelopen herfst in totaal 215,7 mm neerslag (ref. periode 1981-2010: 219,9 mm).
De relatief droge september en november hebben het teveel aan neerslag in de maand oktober gecompenseerd. 

Het seizoen startte erg droog. In de eerste 10 dagen van de maand september beïnvloedde een anticycloon ons weer zodat er nergens in het land neerslag van betekenis viel. Ook de tweede decade van de maand was nog vrij droog, zodat er in de eerste 20 dagen slechts 13,6 mm neerslag viel in Ukkel (ref. periode 1981-2010: 49,5 mm). Het wisselvalliger weer in de laatste decade heeft ervoor gezorgd dat de septemberneerslag toch nog normaal was.

Meer dan de helft van de herfstneerslag viel in de natte oktobermaand, die maand was in Ukkel goed voor 119,4 mm en was zeer abnormaal nat, het was de natste oktober sinds 1998, toen was oktober goed voor 128,7 mm.
Actieve storingen zorgden gedurende de eerste dagen van oktober voor grote neerslagsommen in bepaalde streken. Op 3 oktober viel in Buizingen 58,8 mm neerslag, in Ukkel viel 43,5 mm. Andere grote sommen werden gemeten in Couvin (55,1 mm), Bièvre (54,9 mm) en Chièvres (50,0 mm). Er deden zich overstromingen voor in Tubeke (Waals-Brabant), en ook het niveau van de Demer stond vrij hoog. De eerste 10 dagen leverden in Ukkel 64,8 mm op (ref. periode 1981-2010: 29,6 mm) en deze decade was hiermee zeer abnormaal nat. De 2 volgende decades van oktober leverden normale neerslaghoeveelheden op.

De polaire luchtsoort die ons land beïnvloedde vanaf 26 oktober zorgde voor de eerste winterse neerslag in de hogere delen van het oosten en zuiden van het land, op de Hoge Venen ontstond in Mont Rigi 's avonds een dun sneeuwdekje terwijl de temperatuur negatief werd. Ook in Elsenborn sneeuwde het (terwijl het er de dag voordien nog 15,9 °C werd).  In het land werden in totaal 3 sneeuwdagen genoteerd in de maand oktober.

November was aan de droge kant in het centrum van het land; het westen was wel natter, zoals dat ook in oktober het geval was geweest.

In onderstaande tabel vinden we voor Ukkel de neerslaghoeveelheid per decade : 

 Neerslaghoeveelheid per decade te Ukkel (in l/m²)

Ukkel
Eerste
Decade
Tweede
Decade
Derde
Decade
 September  0,0 13,6 38,0
 Oktober 64,8 31,2 23,4
 November 26,6 7,7 10,4

8 september 2012: zicht op de Kemmelberg in Heuvelland. De eerste decade van september
verliep droog en was de zonnigste periode van de afgelopen herfst
Foto: Koen Vandenbussche


In de volgende tabel vinden we voor enkele plaatsen in het land het neerslagtotaal per herfstmaand terug alsook het totaal voor de hele herfst. We stellen vast dat er belangrijke regionale verschillen waren in de neerslag. Zo viel in Kleine Brogel over de 3 herfstmaanden in totaal 151,6 mm, dit terwijl in Koksijde in dezelfde periode 331,4 mm werd gemeten, meer dan het dubbele dus dan in Kleine Brogel. Verder merken we op dat de meeste neerslag in de maand oktober viel, op verschillende plaatsen viel zelfs meer neerslag dan in september en november samen.

Van 25 oktober tot en met 3 november alleen al viel in Koksijde 86 mm neerslag, in Middelkerke 73 mm en in Passendale 57,9 mm. De Ijzer trad hier en daar buiten zijn oevers als gevolg van de belangrijke neerslagsommen in de regio. 

Neerslaghoeveelheden gedurende de herfst (in l/m²)

  Sep Okt Nov

 Herfst

 Koksijde  67,2 154,6 109,6 331,4
Passendale 33,4  138,5 70,4 242,3
 Lichtervelde 45,8 162,8 87,4 296,0

 Ukkel

 51,6

119,4

44,7

 215,7

Ransberg 30,4 107,1 32,8 170,3

Kleine Brogel

49,0

 67,6

 35,0

151,6

Het aantal neerslagdagen in de herfst bedroeg 51 te Ukkel (gemiddeld: 51), in september regende het op 12 dagen, in oktober op 21 en in november op 18 dagen. De langste periode zonder neerslag deed zich voor van 1 tot en met 10 september. De natste periode van het seizoen in het centrum van het land kunnen we situeren in de laatste decade van september en de eerste decade van oktober, het geheel van deze 2 opeenvolgende decades gaf 102,8 mm in 15 neerslagdagen.

 

4.    Zonneschijnduur

De totale zonneschijnduur over de herfst bedroeg te Ukkel 345 uur 18 minuten (ref. periode 1981-2010: 322 uur). September was wat zonniger dan gemiddeld, november gaf ons iets minder zon, in oktober tenslotte was het totaal van de zonneschijnduur nagenoeg perfect in overeenstemming met het langjarig gemiddelde.
De zonnigste decade (in absolute cijfers) van de afgelopen herfst was de eerste decade van september: in Ukkel leverde deze periode 86,7 uur zon op (ref. periode 1981-2010: 50,8 uur). De zonnigste dagen in deze periode waren 1,4, 7, 8 en 9 september.
In oktober was de laatste decade erg zonnig met in totaal 49,7 uur zon te Ukkel (ref. periode 1981-2010: 35,7 uur), de periode van 22 tot en met 24 oktober gaf ons 3 opeenvolgende erg zonnige en warme najaarsdagen. Ook 28 en 31 oktober waren zonnig, maar intussen waren we wel in minder warme lucht terecht gekomen.
 

16 november 2012: windturbines van Estinnes in de mist
Foto : Olivier Dubois


Ondanks het feit dat de herfst voor alle parameters normaal was te Ukkel, onthouden wij vooral de grote regionale verschillen in de neerslag alsook de belangrijke temperatuurschommelingen in een relatief korte periode die we beleefden in de laatste decade van de maand oktober. 

 

Chart will load here

Hoe deze grafiek interpreteren ?

De bollen stellen de seizoenen ( HERFST ) voor sinds 1981, gerangschikt volgens 2 assen, de temperatuuras (horizontale as) en de neerslagas (verticale as). Een seizoen dat binnen de normen valt voor beide parameters (temperatuur en neerslag) resulteert in een bol gecentreerd op beide assen. Een warm en droog seizoen zal ervoor zorgen dat de bol gepositioneerd is naar rechts en naar onder, een koel en vochtig seizoen daarentegen geeft een bolpositie naar links en naar boven. De zonneschijnduur wordt in de grafiek weergegeven door de omvang van de bol. Hoe zonniger het seizoen, hoe groter de diameter van de bol.

Seizoen HERFST, 2012 Normalen
Temperatuur
°C
10.9 10.9
Zonneschijnduur
uren
345.3 321.9
Neerslag
mm
215.7 219.9
Neerslagdagen
dagen
51 51.0

September 2012 :

01/09/2012 00 UTC01/09/2012 12 UTC02/09/2012 00 UTC02/09/2012 12 UTC03/09/2012 00 UTC03/09/2012 12 UTC04/09/2012 00 UTC04/09/2012 12 UTC05/09/2012 00 UTC05/09/2012 12 UTC06/09/2012 00 UTC06/09/2012 12 UTC07/09/2012 00 UTC07/09/2012 12 UTC08/09/2012 00 UTC08/09/2012 12 UTC09/09/2012 00 UTC09/09/2012 12 UTC10/09/2012 00 UTC10/09/2012 12 UTC11/09/2012 00 UTC11/09/2012 12 UTC12/09/2012 00 UTC12/09/2012 12 UTC13/09/2012 00 UTC13/09/2012 12 UTC14/09/2012 00 UTC14/09/2012 12 UTC15/09/2012 00 UTC15/09/2012 12 UTC16/09/2012 00 UTC16/09/2012 12 UTC17/09/2012 00 UTC17/09/2012 12 UTC18/09/2012 00 UTC18/09/2012 12 UTC19/09/2012 00 UTC19/09/2012 12 UTC20/09/2012 00 UTC20/09/2012 12 UTC21/09/2012 00 UTC21/09/2012 12 UTC22/09/2012 00 UTC22/09/2012 12 UTC23/09/2012 00 UTC23/09/2012 12 UTC24/09/2012 00 UTC24/09/2012 12 UTC25/09/2012 00 UTC25/09/2012 12 UTC26/09/2012 00 UTC26/09/2012 12 UTC27/09/2012 00 UTC27/09/2012 12 UTC28/09/2012 00 UTC28/09/2012 12 UTC29/09/2012 00 UTC29/09/2012 12 UTC30/09/2012 00 UTC30/09/2012 12 UTC
Afbeelding vergroten

123456789101112131415161718192021222324252627282930
Agrandir l'image

Zie ook : Waarnemingen september 2012

Oktober 2012 :

01/10/2012 00 UTC01/10/2012 12 UTC02/10/2012 00 UTC02/10/2012 12 UTC03/10/2012 00 UTC03/10/2012 12 UTC04/10/2012 00 UTC04/10/2012 12 UTC05/10/2012 00 UTC05/10/2012 12 UTC06/10/2012 00 UTC06/10/2012 12 UTC07/10/2012 00 UTC07/10/2012 12 UTC08/10/2012 00 UTC08/10/2012 12 UTC09/10/2012 00 UTC09/10/2012 12 UTC10/10/2012 00 UTC10/10/2012 12 UTC11/10/2012 00 UTC11/10/2012 12 UTC12/10/2012 00 UTC12/10/2012 12 UTC13/10/2012 00 UTC13/10/2012 12 UTC14/10/2012 00 UTC14/10/2012 12 UTC15/10/2012 00 UTC15/10/2012 12 UTC16/10/2012 00 UTC16/10/2012 12 UTC17/10/2012 00 UTC17/10/2012 12 UTC18/10/2012 00 UTC18/10/2012 12 UTC19/10/2012 00 UTC19/10/2012 12 UTC20/10/2012 00 UTC20/10/2012 12 UTC21/10/2012 00 UTC21/10/2012 12 UTC22/10/2012 00 UTC22/10/2012 12 UTC23/10/2012 00 UTC23/10/2012 12 UTC24/10/2012 00 UTC24/10/2012 12 UTC25/10/2012 00 UTC25/10/2012 12 UTC26/10/2012 00 UTC26/10/2012 12 UTC27/10/2012 00 UTC27/10/2012 12 UTC28/10/2012 00 UTC28/10/2012 12 UTC29/10/2012 00 UTC29/10/2012 12 UTC30/10/2012 00 UTC30/10/2012 12 UTC31/10/2012 00 UTC31/10/2012 12 UTC
Afbeelding vergroten

12345678910111213141516171819202122232425262728293031
Agrandir l'image

Zie ook : Waarnemingen oktober 2012

November 2012 :

01/11/2012 00 UTC01/11/2012 12 UTC02/11/2012 00 UTC02/11/2012 12 UTC03/11/2012 00 UTC03/11/2012 12 UTC04/11/2012 00 UTC04/11/2012 12 UTC05/11/2012 00 UTC05/11/2012 12 UTC06/11/2012 00 UTC06/11/2012 12 UTC07/11/2012 00 UTC07/11/2012 12 UTC08/11/2012 00 UTC08/11/2012 12 UTC09/11/2012 00 UTC09/11/2012 12 UTC10/11/2012 00 UTC10/11/2012 12 UTC11/11/2012 00 UTC11/11/2012 12 UTC12/11/2012 00 UTC12/11/2012 12 UTC13/11/2012 00 UTC13/11/2012 12 UTC14/11/2012 00 UTC14/11/2012 12 UTC15/11/2012 00 UTC15/11/2012 12 UTC16/11/2012 00 UTC16/11/2012 12 UTC17/11/2012 00 UTC17/11/2012 12 UTC18/11/2012 00 UTC18/11/2012 12 UTC19/11/2012 00 UTC19/11/2012 12 UTC20/11/2012 00 UTC20/11/2012 12 UTC21/11/2012 00 UTC21/11/2012 12 UTC22/11/2012 00 UTC22/11/2012 12 UTC23/11/2012 00 UTC23/11/2012 12 UTC24/11/2012 00 UTC24/11/2012 12 UTC25/11/2012 00 UTC25/11/2012 12 UTC26/11/2012 00 UTC26/11/2012 12 UTC27/11/2012 00 UTC27/11/2012 12 UTC28/11/2012 00 UTC28/11/2012 12 UTC29/11/2012 00 UTC29/11/2012 12 UTC30/11/2012 00 UTC30/11/2012 12 UTC
Afbeelding vergroten

123456789101112131415161718192021222324252627282930
Agrandir l'image

Zie ook : Waarnemingen november 2012

Met de medewerking van Koen Vandenbussche.

1079 bezoekers online

Wie zijn wij ?

In het kielzog van MeteoBelgique zag MeteoBelgië een paar jaar later in 2006 het levenslicht. MeteoBelgië heeft kunnen profiteren van het groeiproces en de vermaardheid van zijn grote broer om aan de Nederlandstalige gemeenschap van ons land een betrouwbare website voor te stellen op het gebied van weersvoorspellingen, klimaatanalyses en realtime waarnemingen.

Volg ons

FacebookTwitter