Winter 2016

 

De winter van 2016 was in Ukkel zeer abnormaal warm, zeer abnormaal zonnig en abnormaal nat. De neerslagfrequentie was normaal.

1. De temperatuur

De afgelopen winter was in Ukkel zeer abnormaal warm : de gemiddelde temperatuur bedroeg 6,3 °C (normaal: 3,6 °C).
Het seizoen komt hiermee op een gedeelde tweede plaats te staan (samen met de winter van 2014 !) in de reeks van warmste winters sinds het begin van de metingen in Brussel-Ukkel in 1833.
Het record dateert uit 2007 toen het gemiddelde over de 3 wintermaanden 6,6 °C was, op de derde plaats komt de winter van 1990 met 6,1 °C.

De maand december heeft de belangrijkste bijdrage geleverd om dit zeer hoog wintergemiddelde te bereiken: die maand was met een gemiddelde temperatuur van 9,6 °C immers de warmste decembermaand in Brussel-Ukkel sinds het begin van de meetreeks in 1833 (ref. periode 1981-2010: 3,9 °C). Het vorig record van 7,5 °C uit 1934 werd dus flink verbroken (zie tabel 1).
Ook de gemiddelde maximum- en minimumtemperatuur waren met 11,6 °C en 7,5 °C recordhoog (vorige records uit 1934: respectievelijk 8,9 °C en 5,7 °C). 
Ook de maanden januari en februari waren globaal aan de zachte kant met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 4,8 °C en 4,5 °C (ref. periode 1981-2010: respectievelijk 3,3 °C en 3,7 °C).

Tabel 1 : gemiddelde temperatuur (TT) in °C van de 10 warmste decembermaanden in Brussel-Ukkel sinds 1833 - bron: K.M.I.

 

TT	Ja(a)r(en)	TT	Ja(a)r(en)
9,6	2015	6,9	1988
7,5	1934	6,3	1918, 1915
7	1974, 1868	6,1	2013, 2011, 1953

 

Tijdens praktisch de ganse afgelopen decembermaand was de globale luchtdrukverdeling over Europa vrij persistent: hogedrukgebieden bepaalden meesttijds het weer over grote delen van Zuid- en Centraal-Europa, terwijl lagedrukgebieden de plak zwaaiden over de Britse Eilanden en tussen Schotland en Ijsland, tussen beide systemen werd vrijwel ononderbroken (zeer) zachte subtropische lucht vanuit het zuidwesten naar West-Europa gevoerd, waardoor de temperaturen in ons land systematisch (veel) hoger lagen dan de langjarig gemiddelde waarden (enkel op 10 december lagen de temperaturen even in de buurt van het langjarig gemiddelde met in Ukkel op die dag een maximum van 6,3 °C).
Het persistent karakter van het weer in december vinden we ook terug wanneer we de frequentie van de verschillende windrichtingen in Ukkel van naderbij bekijken: de overheersende windrichting was zuidzuidwest, en we zien dat op 203 van de 372 waarnemingstijdstippen, hetzij in 55 % van de gevallen (de waarnemingen gebeuren tweeuurlijks) de wind uit het zuidzuidwesten kwam, een zeer hoge frequentie !

 

Synoptische situatie was zeer stabiel gedurende december 2015, hier de grondkaart van
17 december om 1 uur lokale tijd: lagedrukgebieden situeren zich op de Oceaan en tussen de
Britse Eilanden en Ijsland, terwijl de hoge druk regeert over Zuid- en Centraal-Europa

 

De 3 decade's waren ruim warmer dan normaal, de tweede en derde decade waren zelfs recordwarm met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 10,1 °C en 10 °C in Ukkel (vorige records: 8,4 °C en 8,8 °C, gemiddelde over de periode 1981-2010: 3,7 °C en 3,6 °C).
Op 24 dagen bereikte het maximum in Ukkel meer dan 10 °C, op 16 dagen werd zelfs meer dan 12 °C gemeten. 
Ook elders in Laag- en Midden-België werd het op verschillende data meer dan 12 °C: op de 1e was het maximum in Koksijde 13,9 °C en in Passendale en Beitem 13,6 °C ; op de 7e haalde men 14 °C in Genk en Gorsem en 13,9 °C in Sint-Katelijne-Waver.
Tussen 16 en 20 december lagen de temperaturen vrijwel aanhoudend (dag- en nachtperiode) boven 10 °C in Laag- en Midden-België: op de 16e werd het alweer 13 °C à 14 °C, op de 17e kregen we opklaringen met hoge wolkenvelden en bijzonder hoge temperaturen voor de tijd van het jaar: in Ukkel werd 16 °C gemeten, maar op een aantal andere plaatsen was het nog iets warmer, tot 16,8 °C in Genk, 16,7 °C in Koersel en Sint-Katelijne-Waver, 16,2 °C in Retie en Dourbes en 16,1 °C in Gembloers. Deze temperaturen zijn zeer merkwaardig midden december, maar toch werd het in het verleden al even warm in dezelfde periode: op 16 december 1989 bereikte het maximum in Ukkel 16,7 °C, in Luik-Monsin 17,6 °C, in Zaventem 17,2 °C en in Aarlen 17 °C. 
Op 19 december was het opnieuw extreem warm met 15 °C in Ukkel en Deurne, 15,1 °C in Sint-Katelijne-Waver en Kleine Brogel, 15,2 °C in Genk en 15,4 °C in Hastière. Op de 26e en de 27e bereikte het maximum in Ukkel nog maar eens respectievelijk 14,3 °C en 13,7 °C, op de 26e werd 15 °C gemeten in Retie en Kleine Brogel.

Tijdens de eerste dagen van januari kregen we te maken met zachte, maritieme luchtstromingen, waardoor de temperaturen mild bleven, maar niet meer zo extreem hoog waren dan in december. De maxima in het centrum van het land haalden dikwijls zo'n 7 °C à 8 °C, 's nachts bleven ze ook ruim boven het vriespunt. We merken nog op dat de wintergrens tijdelijk over Nederland lag met in het noordoosten van Nederland enkele dagen permanente vorst en ijzel, nadien werd de koude daar opnieuw verdreven.
Pas tussen 13 en 15 januari kwamen we in ons land stilaan in maritiem-polaire lucht terecht zodat de temperaturen geleidelijk aan wat lager uitkwamen. Op de 14e bereikten de maxima nog 6 °C à 7 °C in het westen van het land, in het centrum van het land bleven we al net onder 5 °C (Ukkel: 4,8 °C) en in de Hoge Ardennen en de Hoge Venen lagen de hoogste temperaturen rond het vriespunt (Elsenborn: 0,6 °C, Mont Rigi: -0,5 °C; Saint-Hubert: -0,1 °C). Op de 15e en de 16e situeerden de maxima zich in het westen en het centrum van het land veelal tussen 3 °C en 6 °C terwijl ze in de hoogste delen van het land licht negatief bleven. Door een hogedrukrug die zich uitstrekte van de Pyreneeën tot de Noordzee en door de verplaatsing ervan van west naar oost doorheen ons land werd de onstabiel maritiem polaire luchtaanvoer in de loop van de 17e geleidelijk aan afgesnoerd en werd drogere lucht aangevoerd. De opklaringen werden breder, en doordat er bovendien weinig wind was (en weinig menging met de hogere luchtlagen) kon het in de nacht van 17 op 18 januari sterk afkoelen : in het westen van het land vroor het over het algemeen licht met minima tussen -3 °C en -5 °C (Koksijde en Middelkerke: -3,2 °C; Passendale: -3 °C; Semmerzake: -4,9 °C), in het centrum en oosten van Laag- en Midden-België vroor het matig met minima tussen -5 °C en -10 °C (Ukkel: -6,8 °C; Gorsem: -9,4 °C), ten zuiden van Samber en Maas vroor het op een aantal plaatsen streng (Gembloers: -11,9 °C; Aubange: -13 °C; Saint-Hubert: -10,1 °C; Mont Rigi: -10,1 °C), in Elsenborn zeer streng met een minimum van -16,5 °C. Deze minima zijn niet echt uitzonderlijk voor de maand januari, zij werden bovendien gemeten boven een sneeuwlaag wat voor een extra afkoeling zorgt (sneeuwlaag werkt immers als een thermisch isolerend deken). De 18e overdag bleven de temperaturen op praktisch alle plaatsen negatief (Ukkel: -0,9 °C; Saint-Hubert: -5,6 °C; Mont Rigi: -6,4 °C) en dit werd opnieuw gevolgd door een koude nacht. De minima in de ochtend van de 19e lagen meestal nog wat lager dan die van de dag voordien, het werd voor veel plaatsen de koudste nacht van de winter: in Elsenborn daalde de temperatuur tot -17,9 °C, in Ukkel tot -7,2 °C, het minimum in Retie was -8,3 °C, in Koersel -9,8 °C en in Kleine Brogel -10,4 °C. In de loop van de 19e kwam er wat meer bewolking uit het noorden op nadering van een zwakke storing, zodat het de nacht erop minder sterk afkoelde: het vroor nog licht in Laag- en Midden-België, in het zuiden van het land matig tot lokaal nog streng (Elsenborn: -13 °C). Op de 20e en 21e kwamen de temperaturen in de lage streken steeds boven het vriespunt uit, in de hoogste delen van het land bleef het licht vriezen. In de loop van de 22e passeerde een storing die het einde van de winterprik inluidde: het bleef overdag nog vriezen in de Hoge Venen en de Oostkantons, maar in de loop van de nacht van 22 op 23 januari stegen de temperaturen ook daar geleidelijk aan weer boven het vriespunt zodat we in de ochtend van 23 januari in Mont Rigi al op +2 °C uitkwamen, ook elders in het land stegen de temperaturen verder gedurende de nacht van 22 op 23 januari. Op 23 en 24 januari was het duidelijk zachter maar wel erg vochtig weer, op de 25e bevonden wij ons in een brede warme sector en werd er vanuit het zuiden zeer zachte en drogere lucht aangevoerd (aan de voorzijde van een storing ten westen van onze streken), in combinatie met veel zon gaf dit bijzonder hoge maxima voor de tijd van het jaar: in Ukkel bereikte het maximum maar liefst 14,9 °C (precies één week eerder bleef het hier lichtjes vriezen met een maximum van -0,9 °C), maar op een aantal andere plaatsen kwam de temperatuur boven 15 °C uit : 17 °C in Angleur (Luik), 16,7 °C in Koersel, 16,6 °C in Kleine Brogel en 16 °C in Diepenbeek en Sint-Katelijne-Waver; enkel op de Ardense Hoogten werd lokaal net geen 10 °C gehaald met 9,2 °C in Gouvy en 9,5 °C in Saint-Hubert.
Ook op 26 en 27 januari bleef het nog erg zacht met maxima ruim boven 10 °C in Laag- en Midden-België, op de 28e kwamen we in koelere lucht terecht (na passage koufront). Tijdens de maandwissel kwamen we opnieuw in een brede warme sector terecht waarbij de temperaturen in de loop van de 31e opliepen tot zo'n 12 °C à 13 °C in de lage streken, de nacht naar 1 februari verliep bijzonder mild met minima van zo'n 10 °C en de eerste dagen van februari bleef het zachte weer dikwijls aanhouden. Op de 5e en 6e haalden de maxima 10 °C of meer, vooral op de 6e bereikten ze 12 °C tot 13 °C op verschillende plaatsen. Soms kwamen we tijdelijk in wat koelere polaire lucht terecht zoals op de 3e zodat de maxima zich dan situeerden tussen 1 °C en 3 °C op de Ardense Hoogten en 6 °C à 7 °C elders (Ukkel: 6,3 °C).
In de loop van 9 februari trok een lagedrukkern van Noord-Frankrijk doorheen ons land richting Nederland en Duitsland, het werd tijdelijk nog zeer zacht over het oosten en zuiden van het land, maar het noorden van het land kwam al snel in koelere polaire lucht, zodat de temperaturen daar in de loop van de dag wat daalden : in het centrum en het noorden en westen van het land werd het zo'n 6 °C à 7 °C (Ukkel: 6,4 °C) terwijl het in het oosten en zuiden nog tijdelijk zacht was met 10 °C tot 12 °C (Angleur: 11,8 °C, Hastière: 11,6 °C, Gorsem: 11,2 °C). De dagen nadien werd het in alle streken koeler, en in de nacht van 12 op 13 februari vroor het overal licht (Ukkel: -1,6 °C), in Elsenborn matig met een minimum van -6,6 °C. Op de 13e en 14e bleef het kil met vrij lage maxima (respectievelijk 2,7 °C en 2,6 °C in Ukkel), lagedrukgebieden trokken over het zuiden van ons land of net ten zuiden van onze streken naar het oosten/noordoosten.
De dagen nadien werd het Azorenhogedrukgebied van belang voor ons weer, een rug hiervan reikte tot over de Britse Eilanden in de loop van de 15e, de rugas verplaatste zich vervolgens langzaam oostwaarts. Wij kwamen in koudere lucht terecht, vooral 's nachts werd het terug kouder met algemene lichte tot lokaal matige vorst, de koudste nacht werd deze van 16 op 17 februari met minima tot -4,9 °C in Ukkel, -6 °C in Kleine Brogel tot bijna -12 °C in Elsenborn. Doordat er meer bewolking kwam, werd de vorst flink getemperd de nachten nadien, echt zacht werd het op de 20e en 21e nadat in de nacht van 19 op 20 februari een warmtefront doorheen het land trok, de temperaturen stegen in de loop van die nacht, op de 20e en 21e stegen de maxima in Laag- en Midden-België overal tot boven 10 °C, op de 21e bereikte het maximum 11,6 °C in Ukkel en zelfs tussen 12 °C en 13 °C op verschillende andere plaatsen. De temperatuuropleving was maar tijdelijk, want in de loop van de 22e trok een storing doorheen het land, gevolgd door koudere polaire lucht. De maxima werden 's morgens al bereikt en daalden geleidelijk aan in de loop van de dag. Gedurende de laatste week van de winter lagen de temperaturen meestal in de buurt van het langjarig gemiddelde, in het centrum van het land haalden de maxima dikwijls 5 °C tot 7 °C, terwijl de ochtendtemperaturen rond of net onder het vriespunt lagen. 

 

Tabel 2 : gemiddelde temperatuur per decade te Ukkel (in °C) - bron: K.M.I.

Ukkel	Eerste Decade	Tweede Decade	Derde Decade
December	8,9	10,1	10
Januari	6,4	1,4	6,5
Februari	7,0	2,6	3,9

2 Aantal dagen met karakteristieke temperatuur

Het aantal vriesdagen (Min < 0 °C) bedroeg te Ukkel 19 en was hiermee abnormaal laag (ref. periode 1981-2010: 33,2 dagen) : in december vroor het op geen enkele dag, het absoluut minimum was recordhoog met +2,9 °C (vorig record dateert uit december 1988 met +1,4 °C).
Pas in de nacht van 16 op 17 januari kregen we een eerste lichte vriesdag met een minimum van -2,3 °C (we merken wel op dat het in de derde decade van november al eens licht vroor in Ukkel, zodat dit niet de eerste vriesdag was van het ganse 'winterhalfjaar').
Januari telde in Ukkel uiteindelijk 7 (opeenvolgende) vriesdagen van 17 t/m 23 januari, 2 keer was de vorst matig (min <= -5 °C) met een minimum van -7,2 °C op de 19e. In februari vroor het gedurende 12 nachten, met één keer nipt matige vorst op de 17e (-5,1 °C).
We vermelden nog dat het in de Hoge Ardennen en de Hoge Venen slechts sporadisch tot nachtvorst kwam in de maand december, toch wel zeer bijzonder voor die streken: het absoluut decemberminimum in Mont Rigi was -1,4 °C, gemeten op de 10e.

Te Ukkel was er 1 winterse dag (Max < 0 °C) (gemiddeld over de periode 1981-2010: 6,4 dagen): de 18e januari. Op de meeste plaatsen bleef het op die dag licht vriezen, op de Ardense Hoogten bleven de maxima zelfs beneden -5 °C.

Tabel 3 : aantal vriesdagen, laagste minimum, datum laagste minimum

Plaats	Aantal Vriesdagen	Absoluut minimum	Datumabs min
Koksijde	12	-4,7 °C	19/1/2016
Beitem	12	-5,2 °C	19/1/2016
Lichtervelde	18	-6,3 °C	19/1/2016
Ukkel	19	-7,2 °C	19/1/2016
Ransberg	18	-8,1 °C	19/1/2016
Kleine Brogel	17	-10,4 °C	19/1/2016

Voor Kleine Brogel en Koksijde werd het aantal vriesdagen bepaald op basis van de minima gemeten in de periode 18 uur UTC - 6 uur UTC, voor de andere plaatsen op basis van de minima gemeten in de periode 8 uur LT - 8 uur LT

 

22 januari 2016: sneeuw in de Oostkantons tussen Honsfeld en Heppenbach
Hoge en middelhoge bewolking (op nadering van een warmtefront) kondigen de dooi aan na een 
winterprik van ruim een week 
Foto : Jurgen Buelens

3 De neerslag

De winter was te Ukkel abnormaal nat met een neerslagtotaal van 301,3 mm (ref. periode 1981-2010: 220,5 mm). Om een nattere winter terug te vinden, moeten we teruggaan naar 2002, toen viel er 308,6 mm over de 3 wintermaanden.
Het was de zevende natste winter sinds het begin van de meetreeks in 1833, we blijven evenwel nog ver verwijderd van de recordwaarde uit 1995 met 365,9 mm.

December was nochtans aan de droge kant met 54 mm neerslag in Ukkel (ref. periode 1981-2010: 81 mm). De storingen die ons land aandeden, waren dikwijls niet erg actief (zie ook de hierboven geschetste luchtdrukverdeling tijdens die maand: ons land bevond zich meestal aan de rand van lagedrukgebieden die ten noorden van onze streken actief waren, we verwijzen hierbij ook naar de extreme regenval met zware overstromingen in december in delen van het Verenigd Koninkrijk). Het hoogste dagtotaal in Ukkel was slechts 7,5 mm op 10 december, de hoogste dagwaarden in het land bereikten ongeveer 33 mm, gemeten op 10 of 11 december.
Januari en februari daarentegen waren wel erg nat. De eerste maand van het jaar was met 134,6 mm neerslag zelfs de vierde natste januarimaand sinds het begin van de waarnemingen. Het record dateert uit januari 2004 met 153,8 mm, de tweede en de derde plaats worden ingenomen door januari 1995 en januari 1938 met respectievelijk 143,6 mm en 137,2 mm (we stippen nog aan dat januari 2015 ook zeer nat verliep, die maand staat samen met januari 1999 op een gedeelde 8e plaats in de reeks van natte januarimaanden).
Ook de maand februari was bijzonder nat met 112,7 mm neerslag (ref. periode 1981-2010: 63,1 mm): deze maand wordt hiermee de 7e natste sinds 1833. We moeten terugkeren naar 2002 om een nattere februari terug te vinden, dat jaar kregen we trouwens de natste februarimaand met 167,8 mm te Ukkel. 
Bekijken we het geheel van de maanden januari en februari dan stellen we vast dat het duo jan-feb nog nooit zo nat geweest is sinds het begin van de metingen, in Ukkel werd dit jaar 247,3 mm gemeten (normaal: 139,2 mm). Het vorig record dateert uit 1995 toen in januari en februari samen 244,4 mm viel.

De belangrijke neerslaghoeveelheden in januari en februari hebben de bodem verzadigd, zoals
hier in de streek van Westvleteren
Foto : Michel Stockman

In de eerste dagen van januari zorgde een anticycloon over Skandinavië voor gevoelig kouder weer over Noord- en Centraal-Europa, de koude bereikte ook Duitsland en het noordoosten van Nederland, ons land bleef in zachte zeelucht maar in het grensgebied tussen beide luchtsoorten viel neerslag van enige betekenis. Op de 3e viel op de meeste plaatsen tussen 8 en 15 mm neerslag, lokaal nog wat meer. In de loop van de 7e viel opnieuw redelijk wat neerslag toen nieuwe storingen ons uit het westen bereikten (de koude in het noordoosten van Nederland werd hiermee geleidelijk aan opnieuw verdreven).
Na deze vrij natte start van januari werd de tweede decade nog een stuk natter: op 15 en 16 januari kwamen wij in een noordwestelijke stroming terecht (tussen een lagedrukgebied dat zich uitstrekte van Nederland tot Noorwegen en een hogedrukgebied over de Atlantische Oceaan dat reikte tot Ijsland), door de luchtaanvoer van over zee en mede door het nog warme zeewater (na de extreem zachte december) viel er regionaal flink wat neerslag. In Ukkel viel op 14 en 15 januari respectievelijk 24,7 mm en 20,5 mm (hetzij 45,2 mm over 48 uur), in Melsbroek viel 47 mm over deze 2 dagen en in Gembloers 45 mm. Deze belangrijke neerslaghoeveelheden (onder de vorm van regen en/of sneeuw) gaven vooral in delen van de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant aanleiding tot wateroverlast. Uiteindelijk viel over de tweede decade 59 mm in Ukkel (zie tabel 3).
In februari was voornamelijk de eerste decade zeer nat, na 10 dagen hadden we al ongeveer het normaal maandtotaal bereikt, in Ukkel was deze decade goed voor 60,2 mm (zie tabel 3), voor de ganse maand februari is het langjarig gemiddelde 63,1 mm. Vooral op de 9e toen een depressiekern door ons land trok, viel globaal vrij veel neerslag: in Ukkel viel 19,9 mm (op veel plaatsen tussen 10 en 20 mm in Laag- en Midden-België), in Hastière 28,4 mm, in La Hestre 28,8 mm en in Bièvre 31,2 mm. Ook tussen 20 en 22 februari was het nogal nat (wij kwamen enkele dagen in gevoelig zachtere lucht terecht en nadien opnieuw in koelere polaire lucht, in het grensgebied tussen beide luchtsoorten zorgden storingen voor redelijk wat neerslag): op de 20e werden de belangrijkste hoeveelheden in de zuidelijke landshelft gemeten met 40 mm in La Hestre, 33,3 mm in Mont Rigi en 29,8 mm in Buzenol, op de 22e viel er in de meeste streken behoorlijk wat neerslag : in Ukkel 17,7 mm, in La Hestre 27,2 mm en in Bièvre 25,4 mm.

Tabel 4 : neerslaghoeveelheid per decade te Ukkel (in l/m²) - bron: K.M.I.

Ukkel	Eerste Decade	Tweede Decade	Derde Decade
December	16,6	22,7	14,7
Januari	39,6	59	36
Februari	60,2	30,4	22,1

 12 februari 2016: na een sombere en natte eerste februaridecade kregen we nog eens een behoorlijk
zonnige dag, zoals hier op het Brabants plateau in de omgeving van Huldenberg
Foto: Koen Vandenbussche

Het aantal neerslagdagen bedroeg te Ukkel 63 (gemiddeld: 54,8 d) en was hiermee normaal hoog: in december waren er 19 dagen met meetbare neerslag, in januari en februari respectievelijk 24 en 20.
Van 30 december tot en met 16 januari (18 opeenvolgende dagen) viel iedere dag meetbare neerslag in Ukkel (>= 0,1 mm), zij het dat de hoeveelheden op enkele dagen ook zeer beperkt bleven. Ook van 29 januari tot en met 11 februari (14 opeenvolgende dagen) bleef het geen enkele dag droog in Ukkel.
We vonden 2 periode's terug met 4 opeenvolgende droge dagen: van 4 t/m 7 december en van 26 t/m 29 december.

De neerslag was te Ukkel geheel of gedeeltelijk vergezeld van sneeuw op 11 dagen (ref. periode 1981-2010: 12,9 sneeuwdagen): 6 in januari en 5 in februari. 
Er waren 9 dagen met sneeuw op de bodem (zie tabel 4 hieronder). 

In de maand december werd geen sneeuw waargenomen in ons land, ook niet in de hoogste delen, en dat is toch wel zeer zeldzaam !
In het begin van januari was er een korte sneeuwbedekking op de 4e met 4 cm in Mont Rigi (Waimes).
Op de 13e en de 14e kwamen wij in koudere, polaire lucht terecht zodat de neerslag winters werd: op de 13e werd al 2 cm sneeuw gemeten in Mont Rigi, op de 15e en 16e was het sneeuwdek aangedikt tot 15 cm en op de 17e werd 18 cm bereikt. De belangrijkste sneeuwdiktes werden deze keer echter niet in de Hoge Venen gemeten, in het automatisch station van Humain (Marche-en-Famenne) werd in de avond van 15 januari 25 cm sneeuw gemeten, in Sorée (Gesves) 28 cm op 16 januari en in Nadrin (Houffalize) bereikte de sneeuwdikte 34 cm op 17 januari (meteen de maximale sneeuwdikte van de afgelopen weerkundige winter in ons land).
In Laag- en Midden-België kregen voornamelijk het oosten van Vlaams-Brabant (vooral de regio rond Tienen) en delen van Waals-Brabant sneeuw van enige betekenis in de nacht van 14 op 15 januari en op 15 januari overdag, in mindere mate viel er ook tijdelijk sneeuw in het centrum van het land, in Ukkel bereikte de sneeuwdikte 5 cm in de ochtend van 15 januari, meteen de maximale dikte van de winter hier.
In de streken waar sneeuw van betekenis viel, bleef deze ook een week op de bodem liggen. In de loop van de 22e januari trok een storing vanuit het westen over ons land, ze werd gevolgd door zachte en vochtige lucht zodat overal de dooi werd ingezet, in Mont Rigi werd op de 22e nog 14 cm gemeten, 2 dagen later was dit nog 5 cm en op 25 en 26 januari bleven er enkel nog sneeuwresten over.
Nadien was het wachten tot 9 februari vooraleer we opnieuw sneeuw kregen in de Ardennen en de Hoge Venen. In de loop van de 9e werd het geleidelijk aan kouder en werd de neerslag daar geleidelijk aan winters, op de 10e werd al 6 cm gemeten in Mont Rigi en er bleef sneeuw liggen tot de 20e (waarbij de sneeuwdikte wel wat schommelde van dag tot dag), op de 20e bereikte het sneeuwdek 11 cm, vervolgens kwamen we tijdelijk in gevoelig zachtere lucht terecht op de 20e en 21e, en in combinatie met regen zorgde dit ervoor dat de sneeuwlaag volledig terug verdween, vanaf de 22e/23e was het opnieuw kouder met sneeuw in Hoog-België, op de 23e werd 9 cm gemeten in Mont Rigi, de dagen nadien nam het sneeuwdek geleidelijk aan wat af, maar we hielden nog steeds enkele centimeter sneeuw tot op het einde van de maand. (Ter info: bron van de sneeuwdikte's: K.M.I.)
Ook in Laag- en Midden-België viel soms eens wat winterse neerslag. In de ochtend van 18 februari zorgde een zwakke storing (voorbode van zachtere lucht die ons de dagen nadien bereikte) tijdelijk voor hier en daar wat sneeuw in het westen van het land, zelfs vlak aan zee. Dit viel vooral op omdat er de laatste jaren erg weinig sneeuw viel in het uiterste westen van ons land.

Tabel 5: sneeuwdek te Ukkel gedurende de winter 2016 - bron gegevens : K.M.I.

Winter 2015-2016: data met een sneeuwdek te Ukkel om 8 uur 's morgens
15 jan	5 cm	21 jan	3 cm
16 jan	sporen	22 jan	3 cm
17 jan	4 cm	23 jan	1 cm
18 jan	3 cm
19 jan	3 cm
20 jan	3 cm	Bron: K.M.I. Ukkel

 

  Tabel 6: neerslaghoeveelheden gedurende de winter 2016 (in l/m²)

	Dec	Jan	Feb	Winter
Assebroek	39,5	133	90,8	263,3
Lichtervelde	44,6	124,7	80	249,3
Ukkel	54	134,6	112,7	301,3
Buizingen	50,2	118,6	109,3	278,1
Ransberg	41,6	94,4	92,7	228,7

4 Zonneschijnduur

De voorbije winter was zeer abnormaal zonnig: de totale zonneschijnduur bedroeg te Ukkel 227,8 uur (gemiddeld: 180,7 uur).
December was zeer abnormaal zonnig met 73,8 uur zon (ref. periode 1981-2010: 45,1 uur).  In de tabel hieronder merken we dat het vooral in de eerste en de laatste 10 dagen van de maand erg zonnig was.
Ook januari en februari waren vrij zonnig met 70,5 uur zon in januari (normaal: 58,6 uur) en 83,5 uur in februari (normaal: 76,6 uur). We merken op dat de laatste wintermaand nochtans erg somber van start ging met slechts 7,5 uur zon over de eerste 10 dagen (tabel 7), de laatste 2 decade's waren daarentegen een stuk zonniger : we kregen 2 zonovergoten dagen op 16 en 17 februari (droge, continentale lucht), ook de laatste dagen van de winter waren zonnig maar schraal met luchtaanvoer uit het noordoosten (tussen een hogedrukwig ten noorden van onze streken en een depressie die zich verplaatste van de golf van Biskaje naar de Balearen).

 

Tabel 7 : zonneschijnduurperdecadeteUkkel (inuren) - bron: K.M.I.

Ukkel	Eerste Decade	Tweede Decade	Derde Decade
December	34,5	10,2	29,2
Januari	17,7	28,4	24,3
Februari	7,5	37,3	38,7

25 januari 2016: dooimist in de Hoge Venen (door sublimatie), door de hoge temperaturen bleven er
de dagen nadien nog enkel wat sneeuwresten over
Foto: Alexis Papapanayotou

{jumi [staticfiles/climatology/comp_season_nl.php][2016][HIV][15][185]}

December 2015 :

Zie ook : Waarnemingen december 2015

Januari 2016 :

Zie ook : Waarnemingen januari 2016

Februari 2016 :

Zie ook : Waarnemingen februari 2016