Herfst 2018
De herfst van 2018 was in Ukkel normaal voor wat betreft de gemiddelde temperatuur en het neerslagtotaal. De neerslagfrequentie was uitzonderlijk laag en de zonneschijnduur uitzonderlijk hoog.
1. De temperatuur
De gemiddelde temperatuur van de herfst bedroeg te Ukkel 11,8 °C (ref. periode 1981-2010: 10,9 °C). Het was de 7e warmste herfst sinds het begin van de metingen in Brussel-Ukkel in 1833. Nog warmer was de herfst in 1982, 2005, 2006, 2009, 2011 en 2014.
De 3 afzonderlijke herfstmaanden verliepen normaal : de gemiddelde temperatuur voor de maand september, oktober en november was respectievelijk 15,4 °C, 12,6 °C en 7,4 °C (ref. periode 1981-2010: 14,9 °C, 11,1 °C en 6,8 °C). Wel merken we dat zowel september en oktober warm van start gingen, terwijl de laatste decade van beide maanden eerder koel verliep (cfr tabel 1) en het gemiddelde naar beneden heeft gehaald zodat beide maanden als thermisch normaal de geschiedenis ingaan.
De maand september kende een zeer zonnige en zachte start met temperaturen die 20 °C en iets meer bereikten op de 1e en 23 °C à 24 °C op de 2e. 's Nachts was het aanvankelijk wel koel, in het binnenland lagen de minima vaak tussen 5 °C en 8 °C (wat hoger op de plateaus), in Elsenborn was het minimum op de 1e en de 2e telkens +1,2 °C, in Gouvy respectievelijk 3 °C en 2,5 °C. In Middelkerke was het minimum op de 1e 6,1 ° en in Zeebrugge 14,3 °C (station van Zeebrugge ligt vlak aan zee, en de invloed van het warme zeewater speelt hier een belangrijke rol).
Vanaf de 3e werd tussen een hogedrukgebied boven de Oostzee en een depressie over de Alpen en de Balkan geleidelijk aan vochtigere en warmere lucht aangevoerd, zodat de maxima op de 4e en de 5e ondanks de bewolking opliepen tot tussen 24 °C en 26 °C (op de 5e 27,1 °C in Angleur, 26,5 °C in Genk). Ook de nachten werden gevoelig warmer tussen 4 en 6 september, in de nacht van de 4e op de 5e daalden de temperaturen meestal niet onder 16 °C tot 18 °C in Laag- en Midden-België (Ukkel: 18,3 °C). In de loop van de 6e passeerde een koufront ons land, gevolgd door minder warme zeelucht. Op de 7e en de 8e bereikten de maxima vaak geen 20 °C meer.
Vanaf de 9e zorgden zachte zuidwestelijke luchtstomingen over het algemeen gunstig beïnvloed door een hogedrukzone die zich uitstrekte van de Azoren naar Centraal-Europa opnieuw voor een stijging van de temperaturen, tegen de 11e werd 25 °C of iets meer gehaald. Op de 12e was het in het zuidoosten van het land nog erg zonnig met maxima in de zuidelijke landshelft tot boven 25 °C (Aubange: 27,4 °C), in het noorden en westen bereikten de maxima nog slechts 20 °C omdat daar al veel bewolking hing gelinkt aan een koufront, in de namiddag lagen de temperaturen in die regio's slechts rond 15 °C à 16 °C. De dagen nadien was het weer wat frisser, en ook 's nachts kon het zeker in de nacht van 13 op 14 september behoorlijk afkoelen: 4 °C tot 7 °C op vele plaatsen. Een hogedrukkern, op de 15e nog over onze streken, verplaatste zich de dagen erna richting Oost-Europa, anderzijds vonden we een uitgebreide lagedrukzone met verschillende kernen terug van Groenland tot de Britse Eilanden. Tussen beide drukgebieden werd met een zuidelijke tot zuidwestelijke stroming warme zuidelijke lucht naar onze streken gevoerd, wat resulteerde in warm weer van de 16e tot de 20e, op 17 en 18 september haalden de maxima meer dan 25 °C : in Ukkel steeg de temperatuur op deze dagen tot respectievelijk 26,1 °C en 25,4 °C, op de 18e werd het in Ophoven (Kinrooi) 29,7 °C, in Kleine Brogel 29,1 °C, in Genk 29 °C en in Koersel en Gorsem 28,8 °C. In de nacht naar de 21e bleef het aan de voorzijde van een koufront bijzonder warm, een groot deel van die nacht lagen de temperaturen tussen 18 °C en 20 °C, bij en na de passage van het koufront in de loop van de voormiddag van de 21e daalden de temperaturen. Zo was het in Ukkel om 3 uur (nacht van 20 op 21 september) nog bijna 20 °C terwijl het 's middags op de 21e slechts 14 °C à 15 °C was (koele maritieme lucht had ons land bereikt). Dit was het begin van een vrij koele derde septemberdecade (de gemiddelde temperatuur van de derde decade was gevoelig lager dan deze van de eerste 20 dagen: zie ook tabel 1). Ook van de 22e t/m de 25e was het immers koel met maxima in de buurt van 15 °C, op de 23e trok een lagedrukgebied dwars door ons land naar het oosten met thermische verschillen tussen de noordelijke landshelft en het zuiden tot gevolg: in Laag- en Midden-België bereikten de maxima met veel bewolking en regen slechts 12 °C tot 14 °C (Ukkel: 12 °C), de zuidelijke landshelft bevond zich nog in de zachte lucht aan de zuidelijke flank van het lagedrukgebied zodat de maxima daar opliepen tot 18 °C à 19 °C (Buzenol en Aubange: 19,3 °C).
Op de 26e en de 27e werd onder invloed van een hogedrukgebied over Centraal-Europa tijdelijk terug zachte continentale lucht aangevoerd met op de 27e maxima tot boven 20 °C, maar de maand eindigde vrij koel. De nachten waren ook behoorlijk koud eind september, in Ukkel bereikte het minimum op de 30e 3,8 °C, maar op andere plaatsen lagen de minima rond het vriespunt (Retie: 0,2 °C, Kleine Brogel: 0,5 °C, Genk en Diepenbeek: -0,3 °C), in de zuidelijke landshelft kwam het lokaal tot lichte vorst, niet alleen in Elsenborn met een minimum van -3,7 °C maar ook in Givry (-2,8 °C), Bièvre (-2,4 °C), Rochefort (-2,1 °C), Gouvy (-1 °C), Dourbes (-1,2 °C), aan de grond vroor het op vele plaatsen. Deze minima zijn bijzonder laag voor eind september.
Begin oktober was het in de polaire lucht erg koel met op de 1e maxima tussen 12 °C en 14 °C (Ukkel: 12,1 °C) en 8 °C à 9 °C op de Ardense Hoogten (Mont Rigi: 7,7 °C). Op de 3e en 4e verplaatste een hogedrukgebied zich van het Kanaal en Noord-Frankrijk richting Centraal-Europa zodat de aangevoerde lucht droger en zachter werd. De 5e en 6e verliepen zonnig met maxima ruim boven 20 °C : in Ukkel bereikte het maximum respectievelijk 22,2 °C en 23 °C op deze data, op de 6e werd het in Kleine Brogel en Koersel respectievelijk 24,7 °C en 25,1 °C. Na de doortocht van een weinig actieve storing in de nacht van de 6e op de 7e kwamen we op de 7e en de 8e tijdelijk in gevoelig frissere lucht terecht met maxima van 15 °C à 16 °C op de 7e en enkele graden meer op de 8e. In de nacht van de 7e op 8e koelde het goed af met minima van -0,6 °C in Elsenborn, 1,5 °C in Diepenbeek en Retie, 1,8 °C in Kleine Brogel en 2,2 °C in Melle en Chièvres.
Vanaf de 9e verplaatste de hogedruk zich naar Oost-Europa waardoor tussen dat hogedrukgebied en depressies over de Atlantische Oceaan met een zuidelijke stroming geleidelijk aan zeer zachte, zelfs warme lucht naar onze streken werd gevoerd. Op de 9e lagen de maxima al rond of iets boven 20 °C, van de 10e t/m de 12e meestal tussen 22 °C en 25 °C, op de 13e werd het echter op vele plaatsen meer dan 25 °C : In Koersel en Kleine Brogel steeg de temperatuur tot respectievelijk 27,3 °C en 27,2 °C, in Diepenbeek tot 26,5 °C, in Deurne en Stabroek tot 26 °C en in Ukkel tot 25,6 °C, ook aan zee was het warm met 24,9 °C in Koksijde 24,9 °C en Middelkerke 24,6 °C. Op de 14e werd het een fractie minder warm maar toch haalden de maxima in de oostelijke landshelft plaatselijk terug meer dan 25 °C : in Genk en Kleine Brogel 26 °C, in Koersel 25,6 °C, in Gorsem 25,2 °C en in het uiterste zuiden van het land in Aubange nog 25,2 °C. Ook in de hoogste delen van het land was het warm : in Mont Rigi werd het op de 13e en de 14e respectievelijk 22 °C en 21 °C.
Op de 15e en 16e bleef het aanhoudend warm voor de tijd van het jaar: op de 15e werd lokaal 25 °C bereikt zoals in Koersel en Kleine Brogel met 25,1 °C en in Angleur met 26,1 °C, maar op de 16e werd de zomerse grens van 25 °C (net als op de 13e) terug op meerdere plaatsen overschreden: in Ukkel en Retie was het maximum 25,6 °C, in Genk 25,7 °C, in Angleur 25,8 °C en in Koersel 26,4 °C. Deze waarden behoren tot de hoogst mogelijke in deze tijd van het jaar, dag op dag één jaar geleden werden gelijkaardige waarden gemeten. We vermelden nog dat het in Koersel gedurende 5 opeenvolgende dagen (van de 12e t/m de 16e) telkens meer dan 25 °C werd, en dat rond half oktober ! Ook de nachten verliepen verre van koud : tussen de 12e en de 15e bleven de temperaturen 's nachts steeds boven 15 °C, met 'minima' in Ukkel op de 13e, 14e en 15e van respectievelijk 17 °C, 15,9 °C en 16,2 °C (deze waarden komen vrijwel overeen met de normale 'maxima' midden oktober).
13 oktober 2018 : tussen een hogedrukgebied over Oost-Europa en lage druk over de nabije Oceaan
werd met een zuidelijke stroming zeer warme lucht naar onze streken getransporteerd. De
maximumtemperaturen haalden op vele plaatsen > 25 °C, een zeer laattijdige zomerse dag dus !
Op de 17e was het iets minder zacht, maar de temperaturen stegen nog tot 20 °C of iets meer (Ukkel: 20,2 °C), nadien moesten de temperaturen wat omlaag: op de 18e was er vrij veel bewolking met maxima tussen 16 °C en 18 °C, in het zuiden van het land was er meer zon en haalde de temperatuur nog 20 °C.
De tweede oktoberdecade als geheel (11-20 oktober) was uitzonderlijk warm met een gemiddelde temperatuur van 16,5 °C (ref. periode 1981-2010: 11,1 °C). Deze periode was nooit eerder zo warm sinds 1901; het vorig record dateert uit 1990 toen het gemiddelde voor de tweede oktoberdecade 16,1 °C was, de periode 11-20 oktober van vorig jaar komt nu op de derde plaats.
Ook het geheel van de eerste 20 oktoberdagen was bijzonder warm met een gemiddelde temperatuur van 14,9 °C (met een gemiddelde van 20 °C voor de maxima en 9,9 °C voor de minima).
Vanaf de 19e lagen de maxima dikwijls rond 15 °C à 16 °C en werden de nachten soms behoorlijk fris: op de 21e was het minimum -2,9 °C in Elsenborn, -1,5 °C in Bièvre en tussen 0 °C en 2 °C op verschillende plaatsen in Laag- en Midden-België, maar niet op de plateaus met bijvoorbeeld 5,8 °C in Ukkel en 4,6 °C in Bièrset. Ook in de nacht van 22 op 23 oktober was het onder hogedrukinvloed en in de koele lucht vrij fris met minima opnieuw tot onder het vriespunt op een aantal plaatsen in het oosten van het land, lokaal was het ook behoorlijk fris in het westen met een minimum van 1,7 °C in Chièvres.
Op de 25 en 26e werd het minder zacht overdag met maxima tot 11 °C à 12 °C. Op de 26e trok een koufront doorheen het land, dat gevolgd werd door maritiem-polaire lucht zodat de temperatuurdaling zich verder doorzette. Op de 27e stegen de maxima nog tot 10 °C op een aantal plaatsen (Ukkel: 9 °C) maar op de 28e en 29e lukte dit nergens nog: in Ukkel was het maximum op deze dagen respectievelijk 6,3 °C en 5,5 °C, in Mont Rigi 2,7 °C en 2,6 °C. Ook 's nachts werd het gevoelig kouder en lagen de minima slechts nipt boven het vriespunt: zo was het minimum op de 28e in Ukkel 2,1 °C, in Koersel 1 °C en in Beitem 0,7 °C; in het zuiden en oosten kwam het lokaal tot lichte vorst met -0,9 °C in Elsenborn en -1,2 °C in Bièvre. Op de 30e was het aanvankelijk nog koud : een depressiekern trok net ten oosten van ons land naar het noorden, wij bevonden ons nog in vrij koude lucht en door de intensiteit van de neerslag daalden de temperaturen met enkele graden in de loop van de voormiddag (isothermie), zo was het in Melle 's ochtends 3,8 °C terwijl het er op het middaguur slechts 1,8 °C was, in Ukkel 's ochtends 3,5 °C en op de middag 2,2 °C. In de loop van de namiddag bereikte zachtere lucht geleidelijk aan ons land uit het westen en stegen de temperaturen nog tot 8 °C à 9 °C in Laag- en Midden-België. In de ochtend van de 31e was het nog relatief fris met minima vaak tussen 2 °C en 4 °C, in het zuiden van het land kwam het lokaal tot lichte vorst.
Overdag stegen de temperaturen naar zo'n 11 °C à 12 °C, waarden die we ook kregen in de eerste dagen van november.
Op de 4e en 5e november werd tussen een hogedrukzone met kern over Wit-Rusland en een langgerekte lagedrukzone over de Atlantische Oceaan en over het Iberisch Schiereiland gaandeweg droge en zachte lucht aangevoerd waardoor de temperaturen in stijgende lijn gingen: op de 5e tot tussen 13 °C en 15 °C (Ukkel, Passendale, Sivry: 14,8 °C, Koersel: 15 °C, La Hestre en Hastière: 15,2 °C); op de 6e was het extreem zacht met maxima tot 18 °C à 19 °C op de meeste plaatsen in Laag- en Midden-België (Ukkel: 19,2 °C) maar lokaal tot boven 20 °C (Zulzeke-Kluisbergen: 21,6 °C, Koersel: 21,4 °C, Chièvres: 20,7 °C, Semmerzake: 20,2 °C). Tussen de 7e en de 13e bleef het vrij zacht met maxima dikwijls rond 12 °C à 13 °C, op de 12e merken we nog de hogere temperaturen op in de zuidoostelijke landshelft: in Elsenborn en Gouvy steeg de temperatuur tot 14,4 °C, in het uiterste zuiden werd het nog zachter met 16,6 °C in Buzenol en 17 °C in Aubange (dit hing samen met gevoelig zachtere lucht net ten oosten van onze streken).
Op de 14e en 15e zorgde een hogedrukgebied over Centraal-Europa nog maar eens voor de aanvoer van zachte lucht, met maxima tot 13 °C à 14 °C op de 14e en lokaal nog hogere waarden op de 15e. Wel was het zo dat op de 15e vochtige lucht in de onderste luchtlagen ertoe geleid heeft dat het niet overal even zonnig werd en dus ook niet even warm. In La Hestre werd het 16 °C, in Ukkel 16,9 °C en in Angleur (Luik) zelfs 17,2 °C, in schril contrast met de maxima van Buzenol en Aubange (uiterste zuiden van het land) waar het op de 15e slechts respectievelijk 4,6 °C en 5,4 °C werd, daar was er ook veel bewolking net als in het westen van het land met ook daar lagere maxima: 9,9 °C in Passendale en 9,4 °C in Beitem. Het aanwezige vocht in de onderste luchtlagen vertaalde zich ook op de 16e in veel lage bewolking, nevel en mist in het westen en ook in het centrum van het land, terwijl het in het uiterste oosten heel de dag behoorlijk zonnig was, de opklaringen breidden zich slechts met mondjesmaat naar het westen uit. Dit had gevolgen voor de temperaturen op de 16e, in de oostelijke landshelft haalden de maxima meestal 9 °C tot 13 °C, terwijl het in het westen en centrum niet veel warmer werd dan zo'n 5 °C tot 7 °C (Ukkel: 6,1 °C, Beitem: 6,8 °C, Koksijde: 7,1 °C). Door de opklaringen in het oosten vroor het daar 's ochtends licht op verschillende plaatsen (Koersel: -2,3 °C, Genk: -2,6 °C, Gorsem: -1 °C, Diepenbeek: -2,6 °C). Op de 17e en 18e werd in een oostelijke stroming droge maar vrij koude lucht aangevoerd onder invloed van een hogedrukgebied over Skandinavië, de maxima haalden tot 9 °C à 10 °C op de 17e en 7 °C tot 9 °C op de 18e, de minima lagen rond of onder het vriespunt. Op de 19e en 20e trok een hoogtedepressie vanover de Alpen richting het noordwesten van Frankrijk met als gevolg meer bewolking en overdag lagere temperaturen, op de 20e lagen de maxima tussen 0 °C (Mont-Rigi : 0 °C, Elsenborn: 0,4 °C) en 5 °C (Ukkel: 4,4 °C, Koersel en Genk: 5 °C). Ook de dagen daarna bleven de temperaturen meestal wat aan de lage kant met maxima rond 5 °C à 6 °C, enkel op de 23e was het tijdelijk zachter met temperaturen tot tussen 10 °C en 12 °C (Hastière: 12,8 °C, Koersel en Dourbes: 12,1 °C). Ook kwam het op de 21e en 22e tot nachtvorst, zelfs in Laag- en Midden-België: in Melle was het minimum op de 22e -3,1 °C.
Vanaf de 28e kwamen wij dan in gevoelig zachtere lucht terecht: die lucht bereikte vanuit het westen/zuidwesten ons land, de maxima stegen tot boven 10 °C op de meeste plaatsen en werden in het westen bereikt op het einde van de namiddag / vooravond (Koksijde: 12,1 °C en Beitem: 11,8 °C rond 18 u - 19 u), in het centrale deel van het land in de loop van de avond (Sint-Katelijne-Waver: 11,6 °C rond 23 u) en in het oosten in de loop van de nacht naar de 29e (Kleine Brogel: 10,4 °C). Op 28, 29 en 30 november was het maximum in Ukkel resp. 11,3 °C, 12 °C en 11,4 °C en ook 's nachts koelde het weinig af, in de nacht van 29 op 30 november werd het niet kouder dan 8 °C à 9 °C op vele plaatsen (Ukkel: 9,3 °C).
Vorst aan de grond in de ochtend van 25 september 2018
(duidelijk zichtbaar op de foto) na een stralingsnacht.
Foto: webcam Météo Belgique van Beausaint (La Roche-en-Ardenne)
Tabel 1 : gemiddelde temperatuur per decade te Ukkel (in °C) - bron: K.M.I.
| Ukkel | Eerste Decade | Tweede Decade | Derde Decade |
| September | 17,3 | 17,4 | 11,6 |
| Oktober | 13,2 | 16,5 | 8,4 |
| November | 9,6 | 6,9 | 5,8 |
2 Aantal dagen met karakteristieke temperatuur
Te Ukkel waren er 5 zomerse dagen in de voorbije herfst (Max >= 25 °C) (ref. periode 1981-2010: 2,1 dagen): het waren 5 zonnige najaarsdagen: 11, 17 en 18 september en 13 en 16 oktober. Het maximum op 13 en 16 oktober was telkens 25,6 °C in Ukkel, het waren zeer laattijdige zomerdagen. Nochtans moeten we slechts teruggaan naar vorig jaar om ook een zomerse dag terug te vinden in dezelfde periode: op 16 oktober 2017 steeg de temperatuur in Ukkel tot 25,7 °C. We verwijzen ook naar de flash in verband met de laattijdige zomerdagen in België: https://www.meteobelgie.be/klimatologie/nieuws/het-vervolg/2214-flash-late-zomerdagen-in-belgie.html
Het aantal warme dagen (Max >= 20 °C) was 28 te Ukkel (ref. periode 1981-2010: 12,8 d), een uitzonderlijk hoog aantal:
17 in september en 11 in oktober. Voor de maand oktober was het aantal warme dagen slechts 1 keer nog hoger (sinds 1901), namelijk in oktober 1921 met 15 warme dagen. In oktober werd het meer dan 20 °C op 5 en 6 oktober en van 9 t/m 17 oktober (9 opeenvolgende dagen).
Te Ukkel waren er deze herfst 4 vriesdagen (Min < 0°C) (ref. periode 1981-2010: 5,2 dagen): 17, 21, 22 en 23 november, het absoluut minimum was -1 °C, gemeten op 21 november. De eerste vriesdag kregen we in Ukkel dus op 17 november;
in Hoog-België was er al nachtvorst in de maand september: in Gouvy daalde de temperatuur tot -0,6 °C op 8 september, in de laatste week van september kwam het tot lichte vorst op meerdere plaatsen in Hoog-België, in Elsenborn vroor het op 25, 26, 27, 29 en 30 september met op de laatste septemberdag zelfs een bijzonder laag minimum (voor de tijd van het jaar) van - 3,7 °C. Heel lokaal kregen we ook in Laag- en Midden-België de eerste vriesdag al eind september, zoals bijvoorbeeld in Genk en Diepenbeek.
Winterse dagen (Max < 0 °C) kwamen deze herfst niet voor, ook niet in Hoog-België. Op de 20e lagen de maxima op de Hoge Venen wel rond het vriespunt (net niet negatief).
Tabel 2 : aantal zomerdagen (Max >= 25 °C) en aantal vriesdagen (Min < 0 °C), absoluut minimum van de herfst, datum absoluut minimum
| Plaats | Aantal zomerdagen |
Aantal vriesdagen
|
Absoluut
minimum
|
Datum abs minimum |
| Assebroek | 4 | 2 | -1,1 °C | 22/11/2018 |
| Lichtervelde | 4 | 1 | -0,4 °C | 21/11/2018 |
| Ukkel | 5 | 4 | -1 °C | 21/11/2018 |
| Ransberg | 11 | 8 | -2,4 °C | 17/11/2018 |
28 oktober 2018: ondanks de neerslag van de voorbije dagen merken we dat de droogte aanhoudt,
zoals hier aan de stuwdam van de Gileppe
Foto : Alexis Papapanayotou
3 De neerslag
Gedurende de afgelopen herfst viel te Ukkel 168,5 mm (ref. periode 1981-2010: 219,8 mm). Het tekort is normaal.
Zowel in september als oktober was het neerslagtotaal voor Ukkel normaal, toch waren er lange overwegend droge periodes in beide maanden. Dit is te verklaren door het feit dat er enkele dagen waren met vrij veel neerslag die de droge periodes compenseerden. Op 4 en 5 september bevonden wij ons in een vrij warme, vochtige en onstabiele luchtsoort waarin makkelijk (onweers)buien ontstonden die soms lange tijd over een zelfde regio actief bleven, vooral op de 5e gaf dit aanleiding tot belangrijke dagtotalen: in Ukkel viel 16,4 mm, in Sart-Bernard 46 mm, in Ham 43,2 mm, in Balen 38,4 mm, in Sint-Pieters-Rode 34,1 mm, in Oevel 31,8 mm en in Presles 29,3 mm, ook het grootste dagtotaal van de herfst werd op de 5e waargenomen met maar liefst 83,4 mm in Louveigné (Sprimont). Deze buien waren vaak ook intens en veroorzaakten wateroverlast, in Ukkel viel het totaal van ruim 16 mm op korte tijd en gaf overlast in Ukkel en andere Brusselse gemeenten.
Op 23 september was een actief koufront verantwoordelijk voor behoorlijk wat neerslag: in Ukkel viel 23 mm, in Modave 42,5 mm, in Sart-Bernard 42,3 mm, in Stembert 42,8 mm, in Houtave 37,6 mm, in Poperinge 34 mm, in Lichtervelde 26,2 mm.
Oktober verliep tot de 26e van de maand bijzonder droog, 80 % van de neerslag in Ukkel viel in de laatste dagen van de maand (zie ook tabel 3 waaruit blijkt dat de meeste neerslag in de laatste decade viel): op de 26e passeerde een koufront doorheen ons land, nadien kwamen wij in onstabiele polaire lucht terecht met op de 27e vooral in het westen een aantal buien (op de 26e en 27e viel in Assebroek - Brugge respectievelijk 13,4 mm en 18 mm, in Middelkerke 8 mm en 15,9 mm, in Passendale 3,1 mm en 11,8 mm), in het centrum en het oosten van het land was het een stuk droger.
Op de 30e zorgde een depressiekern met eraan verbonden actieve storingen voor veel neerslag in ons land: in Ukkel viel op de 29e en 30e respectievelijk 23,1 mm en 7,3 mm, hetzij 30,4 mm over 48 uur (tussen 29/10 om 8 uur en 31/10 om 8 uur). Hierbij nog de neerslagtotalen voor enkele andere plaatsen over deze 48 uur: Middelkerke 36,1 mm (17 mm op 29/10 en 19,1 mm op 30/10), Gosselies 30 mm (15 mm en 15 mm), Essen 31,8 mm (17,7 mm en 14,1 mm), Koersel 30,2 mm (20,1 mm en 10,1 mm), Hastière 32,7 mm (19,3 mm en 13,4 mm), Dourbes 34,2 mm (19,2 mm en 15 mm) en Bièvre 36,1 mm (18,4 mm en 17,7 mm).
Ook in de derde herfstmaand november was het neerslagtotaal voor Ukkel normaal, maar wat lager dan gemiddeld en ook nu was de neerslag geconcentreerd in een aantal dagen. Van de 9e tot de 12e werd ons weer beïnvloed door een uitgestrekte depressie tussen Ijsland en de Britse Eilanden. In de nacht van de 9e op de 10e bereikte een storing ons land die op de 10e lange tijd het weer bleef bepalen over het oosten van het land, nadien kwamen we in onstabiele lucht terecht met buien, de grootste daghoeveelheden van de 10e waren voor het zuiden van het land met in Aubange 28,5 mm, in Buzenol 27 mm en in Bièvre 22,7 mm. Op de 11e golfde een storing nog over het zuiden van het land terwijl er elders nog buien vielen, met wisselende neerslaghoeveelheden: zo viel in Ukkel 19,3 mm, in Bevekom 1,3 mm en in Melsbroek 12 mm. De grootste dagtotalen waren ook ditmaal terug voor plaatsen in het zuiden van het land met onder andere 29,2 mm in Gouvy en 23,8 mm in Bièvre. Op de 12e trok nog een storing over het land die minder actief werd naarmate ze zich verplaatste naar het oosten, in de ochtend van de 13e kregen we nog een aantal buien te verwerken, nadien zorgden drukstijgingen voor droger weer en dit leidde terug een droge periode in.
Het was wachten tot de 24e vooraleer we terug neerslag van enige betekenis te verwerken kregen: een regenzone trok vanuit het zuiden over ons land maar verzwakte naarmate ze noordelijker trok als gevolg van hoge druk ten noorden van onze streken, in Ukkel viel 8,6 mm neerslag. De dagen nadien bleef erg vochtige lucht ons weer bepalen met soms wat lichte neerslag. Op de 28e trokken storingen over ons land die zachtere lucht voorafgingen, dit ging gepaard met een regenachtig weertype (Ukkel: 5,3 mm).
Tabel 3 : neerslaghoeveelheid per decade te Ukkel (in l/m²) - bron: K.M.I.
| Ukkel | Eerste Decade | Tweede Decade | Derde Decade |
| September | 23,3 | 2,7 | 39,3 |
| Oktober | 4,5 | 3,8 | 40 |
| November | 10,4 | 25 | 19,5 |
Ondanks het vrij laag maar nog normaal 'neerslagtotaal' voor Ukkel, was de 'neerslagfrequentie' er uitzonderlijk laag: er viel meetbare neerslag op 32 dagen (gemiddeld: 51 d). Sinds 1833 was het aantal neerslagdagen in Brussel-Ukkel slechts 3 keer nog lager, in 1834 en 1920 met 31 dagen en in 1921 met 27 dagen. In 1898 waren er net als dit jaar 32 neerslagdagen.
September en oktober telden elk 10 neerslagdagen (ref. periode 1981-2010: respectievelijk 15,7 d en 16,6 d) en november 12 (ref. periode 1981-2010: 18,8 d). De langste periode zonder neerslag deed zich in Ukkel voor van 13 t/m 23 november (11 opeenvolgende dagen), daarnaast waren er nog enkele periodes met weinig neerslag: van 6 t/m 20 september viel slechts 4,4 mm neerslag en van 12 t/m 25 oktober slechts 1,4 mm.
In Ukkel was de neerslag op geen enkele dag vergezeld van sneeuw.
De eerste sneeuw van het najaar viel in het land op 30 oktober, vooral in het zuiden van de provincie Namen en in het zuidoosten van Henegouwen (in 'de bot van Henegouwen') sneeuwde het in de ochtend en voormiddag: in Florennes viel tot 4 cm sneeuw, in Dourbes tot 8 cm (niet-officiële metingen), het KMI mat 6 cm in Presgaux (Couvin) en 8 cm in Forges (Chimay), de dikste sneeuwlaag die deze herfst in ons land werd gemeten. Voorts viel er ook hier en daar wat smeltende sneeuw in het centrum van het land en meer naar het westen van het land in de provincie Oost-Vlaanderen (onder andere in de streek van Gent). In de loop van de namiddag zette de dooi stilaan in in Namen en Henegouwen, de winterse neerslag verplaatste zich dan oostwaarts en er viel nog wat sneeuw in het oosten van het land maar enkel boven 400 m - 500 m, in de lagere streken in het oosten viel nog smeltende sneeuw. Zoals gezegd viel de meeste sneeuw in het zuiden van Henegouwen en Namen en niet in de Hoge Venen waar we doorgaans de eerste en de meeste sneeuw mogen verwachten, de hoogteligging was in de weersituatie van 30 oktober immers niet van belang.
Van 19 t/m 21 november werd het licht wisselvallig en viel er soms wat lichte (winterse) neerslag, hier en daar kwam een dun sneeuwlaagje tot stand in Hoog-België (in de Hoge Venen en in de Oostkantons); op de 24e trok een storing vanuit het zuiden over ons land met in Hoog-België tijdelijk smeltende sneeuw, zelfs sneeuw die tijdelijk bleef liggen in de Hoge Venen, Oostkantons en op het plateau van Tailles. De grootste sneeuwdikte werd bereikt in Mont Rigi (Waimes) met 2 cm op de 24e.
30 oktober: de eerste sneeuw van het najaar viel in de ochtend en voormiddag
in het zuiden van de provincie Namen en in het zuidoosten van Henegouwen.
Dit gebeurde dag op dag 2 weken nadat in ons land de laatste zomerse dag (Max >= 25 °C) voorkwam.
Foto: webcam KMI
Tabel 4: neerslaghoeveelheden gedurende de herfst 2018 (in l/m²)
| Sep | Okt | Nov | Herfst | |
| Assebroek | 75,3 | 80 | 34,9 | 190,2 |
| Lichtervelde | 42,3 | 57,5 | 42 | 141,8 |
| Kapelle-op-den-Bos | 37,7 | 41,9 | 30,4 | 110 |
| Ukkel | 65,3 | 48,3 | 54,9 | 168,5 |
| Buizingen | 51,1 | 45,6 | 53,5 | 150,2 |
| Ransberg | 30,1 | 32,1 | 26 | 88,2 |
4 Zonneschijnduur
De voorbije herfst was in Ukkel uitzonderlijk zonnig: de totale zonneschijnduur was 471,2 uur (gemiddeld: 322 uur). Sinds het begin van de waarnemingen voor deze parameter in 1887, waren er nog 3 herfstseizoenen zonniger: 1959 (met 548 uur), 1908 (486 uur) en 1965 (474 uur).
Zowel september, oktober en november verliepen beduidend zonniger dan gemiddeld met respectievelijk 197,6 uur, 177,6 uur en 96 uur zon (ref. periode 1981-2010: 143 uur, 113 uur en 66 uur).
Het geheel van de herfst telde 24 zonnige dagen (langjarig gemiddelde is 9 d) en 30 zwaar bewolkte tot betrokken dagen (langjarig gemiddelde is 43,2 d), ook dit toont het zonnig karakter van de voorbije herfst aan.
Vooral de laatste 2 decades van september en de eerste 20 dagen van oktober waren zeer zonnig (zie tabel 5). Halverwege de herfst (rond midden oktober) hadden we al evenveel zon gekregen als we gemiddeld over de 3 herfstmaanden krijgen.
Tabel 5 : zonneschijnduur per decade te Ukkel (in uren) - bron: K.M.I.
| Ukkel | Eerste Decade | Tweede Decade | Derde Decade |
| September | 55,7 | 77,5 | 64,4 |
| Oktober | 80,1 | 75 | 22,6 |
| November | 44,8 | 37,2 | 14 |
5 oktober 2018: zonovergoten dag in een bijzonder zonnige herfst, hier langs de Schelde
in Oudenaarde
Foto: Koen Vandenbussche
