Bilan van het hittegolf augustus 2025 : klassiek, zonder records, althans bij ons
- Gegevens
- Geschreven door: Philippe Mievis, Robert Vilmos en Koen Vandenbussche
Wij beleefden de voorbije week de tweede hittegolf van het jaar in ons land.
In Ukkel stegen de temperaturen tussen de 10e en de 15e tot boven 25 °C, van de 12e t/m de 14e werd het ook telkens meer dan 30 °C met in Ukkel maxima van respectievelijk 33,2 °C; 32,1 °C en 30,3 °C. (ter info: een hittegolf wordt in ons land gedefinieerd als een periode van minstens 5 opeenvolgende dagen met maxima boven 25 °C in Ukkel en waarvan er minstens 3 tropisch zijn).
Op de 16e was er veel bewolking en werd koelere lucht aangevoerd zodat de temperaturen in een groot deel van het land ruim onder 25 °C bleven, in Ukkel bereikte het maximum nog 20,3 °C.
Kraakhelder weer op 12 augustus zoals hier in Amblève, het was de eerste van 3 dagen waarop de temperatuur in Ukkel en op veel andere plaatsen in het land
>= 30 °C bereikte
Foto : Webcam MeteoBelgie van Amblève.
Synoptische situatie
:Een hogedrukuitloper ontwikkelde zich geleidelijk aan over onze streken zodat de zonale stroming noordwaarts werd geduwd. Een kleine koude put ten zuidwesten van Ierland deed de stroming golven zodat warmere lucht ons kon bereiken (ook in de hoogte).
Aan de grond koppelde een hogedrukcel zich los van het Azorenhogedrukgebied, deze ontwikkelde zich over onze streken om zich vervolgens oostwaarts te verplaatsen.
Het werd vanaf de 12e heet bij ons met temperaturen die op het 850 hPa drukniveau tijdelijk tot 20 °C of iets meer stegen (boven Bevekom werd 19,8 °C gemeten op de 13e ‘s avonds op het 850 hPa niveau – 1.560 meter hoogte), maar over Spanje en een groot deel van Frankrijk was de luchtmassa nog warmer en werd het bloedheet.
12 augustus 's avonds: hoge druk over Oost-Europa, depressie over de Atlantische Oceaan en een convergentiezone over ons land.
Bron : KNMI
Verloop van de hittegolf
Vanaf de 6e augustus beïnvloedde het hogedrukgebied van de Azoren meer en meer ons weer. De luchtaanvoer was nog maritiem zodat de temperaturen aanvankelijk nog niet té hoog opliepen met maxima meestal tussen 21 °C en 25 °C, rond het langjarig gemiddelde dus.
Vanaf de 10e werd het geleidelijk aan hoogzomer. Op de 10e en 11e werd het op veel plaatsen zomers warm (Max >= 25 °C): in Ukkel was het maximum respectievelijk 26,5 °C en 29,2 °C.
Vanaf de 12e bereikte warmere lucht ons land aangevoerd aan de zuidelijke flank van het hogedrukgebied over Polen, Roemenië en Oekraïne. Op vele plaatsen in het binnenland werd het op de 12e tropisch warm met 33 °C tot 34 °C, in Ukkel bereikte het maximum 33,3 °C, maar op andere plaatsen werden waarden tusssen 34 °C en 35 °C gehaald, zowel in de oostelijke landshelft als in het zuidwesten. In Schaffen (Diest) en Kleine Brogel (Peer) steeg de temperatuur tot 34,2 °C, in Chièvres zelfs tot 34,7 °C. Ook aan de kust werd het tropisch warm (Oostende 31,4 °C) maar later in de namiddag koelde het wat af door de zeebries (aanvankelijk waaide de wind daar uit oost tot oostzuidoost, tegen de late namiddag uit noord tot noordnoordoost).
In de avond van de 12e passeerde een convergentielijn doorheen het land, nadien waaide de wind meestal uit west tot zuidwest waardoor de maritieme invloeden belangrijker werden. Dit had gevolgen voor de temperaturen aan de kust op de 13e: het werd er niet meer tropisch maar met maxima die er 'tijdelijk' nog opliepen tot 27 °C - 28 °C (op het ogenblik dat de wind even aflandig werd) was het allesbehalve koud (in Zeebrugge bleef het maximum wel beperkt tot 24,4 °C).
In een groot deel van het land werd het wel opnieuw tropisch met meestal 31 °C à 32 °C in het westelijke binnenland en 32 °C tot 34 °C in de oostelijke landshelft, lokaal stegen de maxima opnieuw boven 34 °C met in Kleine Brogel 34,6 °C. 
13 augustus: temperaturen van de luchtmassa (op 850 hPa) boven ons land liepen op tot 20 °C of iets meer (Bron: Meteociel)
De nacht van de 13e en 14e bevonden wij ons volop in de warme lucht, bovendien was er meer bewolking waardoor het traag afkoelde en de minima op vele plaatsen boven 20 °C bleven, een tropische nacht dus: in Ukkel was het minimum 21,5 °C, in Bièrset (Luik) 21,8 °C en in Gosselies (Charleroi) 22,1 °C.
Ook op de 14e was het nog heet, vooral dan in de oostelijke helft van het land: in Kleine Brogel bereikte het maximum 34,9 °C, in Schaffen werd het 34 °C. In het centrum van het land werd de tropische grens nog gehaald (Ukkel: 30,3 °C) maar in de westelijke landshelft lukte dat niet meer doordat een zwak koufront stilaan doorheen het land trok: het werd 29,1 °C in Melle, 29,2 °C in Beitem en 29,7 °C in Chièvres, aan de kust nog 24 °C tot 26 °C. In het oosten van het land koelde het pas in de loop van de avond af.
De 15e (de laatste dag van de hittegolf) verliep iets minder heet met enkel nog tropische hitte in het noordoosten van het land, elders lagen de maxima meestal tussen 28 °C en 30 °C, aan zee haalde men de zomerse grens van 25 °C niet meer.
Op de 16e bereikte ons koelere en vochtige zeelucht langs de oostelijke flank van een hogedrukgebied met kern over het noorden van de Britse Eilanden, dit vertaalde zich in overwegend veel bewolking (met zelfs wat motregen hier en daar) waarbij de temperaturen beperkt bleven tot 20 °C à 21 °C op vele plaatsen, enkel in het uiterste zuiden van het land liepen de temperaturen nog wat hoger op.
Hittedagen of een hittegolf ?
Het is nuttig om enkele termen te herhalen die vaak gebruikt worden (soms foutief). Een hittegolf wordt in België gedefinieerd als een periode van minstens 5 opeenvolgende dagen met maximumtemperaturen die 25 °C of meer bereiken en waarvan op minstens 3 van die dagen 30 °C gehaald wordt (in het referentiestation in Ukkel). Een hittedag of tropische dag is een dag waarop de maximumtemperatuur 30 °C of meer bereikt, een zomerdag is een dag met een maximumtemperatuur van minstens 25 °C. We hebben dus wel degelijk een hittegolf meegemaakt tijdens de maandwissel augustus 2025.
Hittegolven zijn in ons land niet zo zeldzaam maar ze komen ook niet ieder jaar voor. Op de grafiek hieronder kunnen we de hittegolven die ons land gekend heeft sinds 1900 met elkaar vergelijken. De hittegolf die we zonet beleefd hebben, werd aangeduid in het rood.
Verschillende parameters worden voorgesteld : De duur : het aantal dagen dat de hittegolf duurt. Het gewicht : uitgedrukt in graaddagen met een gemiddelde temperatuur van 20 °C als referentie: een temperatuur van 22.3°C heeft dus een gewicht van 2,3, een temperatuur van 19,5°C een gewicht van -0,5. Vervolgens maken we de som van deze graaddagen voor alle dagen van de hittegolf. De intensiteit : of 'het gewicht in vergelijking met de duur': hittegolven kunnen lang en gematigd zijn, maar ook kort en intens. Deze parameter laat ons toe om hittegolven op dat vlak te vergelijken. Als abscis vinden wij de intensiteit van de hittegolf, als ordinaat het aantal dagen dat de hittegolf geduurd heeft. De omvang van de bollen (1 per hittegolf) is proportioneel tot het gewicht van de hittegolf zoals hierboven gedefinieerd. De kleurencode is de volgende: geel voor de jaren vóór 1988, het jaar waarin de klimaatopwarming zich duidelijk begon te manifesteren in Europa. De bol in het rood vertegenwoordigt de hittegolf van augustus 2025 (om gemakkelijker te kunnen vergelijken met de hittegolven uit het verleden).
| Zomer | Periode | Duur | Gewicht | Intensiteit | J>30° | T° max |
| 1911 | van 20 JUL tot 14 AUG | 26 | 77.2 | 2.97 | 14 | 34.0 |
| 1921 | van 7 JUL tot 22 JUL | 14 | 15.5 | 1.10 | 3 | 33.5 |
| 1922 | van 21 MAI tot 26 MAI | 5 | 16.5 | 3.30 | 3 | 32.1 |
| 1923 | van 5 JUL tot 14 JUL | 10 | 37.3 | 3.73 | 4 | 32.8 |
| 1929 | van 15 JUL tot 29 JUL | 9 | 13.6 | 1.51 | 3 | 30.9 |
| 1930 | van 26 AUG tot 31 AUG | 6 | 20.1 | 3.35 | 3 | 31.4 |
| 1932 | van 9 AUG tot 21 AUG | 13 | 38.4 | 2.95 | 5 | 34.4 |
| 1936 | van 17 JUN tot 24 AUG | 8 | 12.5 | 1.56 | 3 | 30.2 |
| 1938 | van 30 JUL tot 9 AUG | 11 | 29.9 | 2.71 | 4 | 31.8 |
| 1941 | van 6 JUL tot 13 JUL | 8 | 29.3 | 3.66 | 6 | 33.3 |
| 1942 | van 26 AUG tot 31 AUG | 6 | 18.8 | 3.13 | 3 | 31.3 |
| 1944 | van 18 AUG tot 25 AUG | 8 | 14.0 | 1.75 | 3 | 32.2 |
| 1947 | van 29 MAI tot 4 JUN | 7 | 17.3 | 2.47 | 4 | 32.3 |
| 1947 | van 24 JUN tot 29 JUN | 6 | 18.7 | 2.95 | 3 | 36.6 |
| 1947 | van 10 AUG tot 28 AUG | 19 | 30.5 | 1.69 | 4 | 33.6 |
| 1948 | van 25 JUL tot 1 AUG | 8 | 24.6 | 3.08 | 4 | 31.7 |
| 1952 | van 27 JUN tot 2 JUL | 6 | 15.4 | 2.57 | 4 | 33.8 |
| 1957 | van 28 JUN tot 8 JUL | 11 | 38.0 | 3.45 | 6 | 34.1 |
| 1959 | van 4 JUL tot 12 JUL | 8 | 18.0 | 2.25 | 4 | 34.7 |
| 1975 | van 29 JUL tot 9 AUG | 12 | 14.7 | 3.48 | 7 | 33.4 |
| 1976 | van 22 JUN tot 16 JUL | 25 | 90.0 | 3.60 | 17 | 34.6 |
| 1983 | van 4 JUL tot 12 JUL | 9 | 27.8 | 3.09 | 3 | 32.1 |
| 1990 | van 26 JUL tot 5 AUG | 11 | 33.2 | 3.02 | 5 | 35.5 |
| 1994 | van 19 JUL tot 6 AUG | 19 | 59.6 | 3.14 | 8 | 33.9 |
| 1995 | van 20 JUL tot 12 AUG | 24 | 47.8 | 1.99 | 8 | 34.0 |
| 1995 | van 7 JUL tot 13 JUL | 7 | 22.7 | 3.24 | 3 | 33.0 |
| 1997 | van 5 AUG tot 25 AUG | 21 | 55.7 | 2.65 | 4 | 31.9 |
| 1998 | van 9 MAI tot 14 MAI | 6 | 15.1 | 2.51 | 3 | 31.0 |
| 2003 | van 1 AUG tot 13 AUG | 13 | 58.2 | 4.47 | 6 | 33.8 |
| 2005 | van 18 JUN tot 25 JUN | 8 | 28.4 | 3.55 | 4 | 32.9 |
| 2006 | van 9 JUN tot 13 JUN | 5 | 10.5 | 2.10 | 3 | 31.3 |
| 2006 | van 15 JUL tot 30 JUL | 16 | 66.3 | 4.14 | 7 | 36.2 |
| 2010 | van 23 JUN tot 14 JUL | 22 | 42.0 | 1.91 | 6 | 33.9 |
| 2013 | van 21 JUL tot 27 JUL | 7 | 25.7 | 3.67 | 3 | 32.4 |
| 2015 | van 30 JUN tot 5 JUL | 6 | 24.2 | 4.03 | 3 | 34.5 |
| 2016 | van 23 AUG tot 27 AUG | 5 | 18.3 | 3.66 | 3 | 32.5 |
| 2017 | van 17 JUN tot 22 JUN | 5 | 22.6 | 4.52 | 4 | 32.4 |
| 2018 | van 13 JUL tot 7 AUG | 26 | 82.2 | 3.16 | 9 | 35.4 |
| 2019 | van 22 JUL tot 26 JUL | 5 | 34.7 | 6.94 | 4 | 39.7 |
| 2019 | van 23 AUG tot 28 AUG | 6 | 19.7 | 3.28 | 3 | 33.3 |
| 2019 | van 23 JUN tot 30 JUN | 8 | 23.5 | 2.94 | 3 | 32.6 |
| 2020 | van 5 AUG tot 16 AUG | 12 | 57.2 | 4.77 | 8 | 35.9 |
| 2022 | van 9 AUG tot 16 AUG | 8 | 32.1 | 4.01 | 5 | 32.1 |
| 2023 | van 8 JUN tot 17 JUN | 10 | 26.8 | 2.68 | 3 | 31.2 |
| 2023 | van 4 SEP tot 11 SEP | 8 | 23.5 | 2.94 | 6 | 31.9 |
| 2025 | van 28 JUN tot 2 JUL | 5 | 23.8 | 4.76 | 3 | 35.9 |
| 2025 | van 10 AUG tot 15 AUG | 6 | 19.1 | 3.18 | 3 | 33.2 |
Om deze grafiek te vervolledigen, is hier nog een interessante voorstelling: we hebben het aantal dagen in de hittegolfperiode op de ordinaat gehouden, maar we hebben de waarden voor hun intensiteit op de abscis geplaatst. De diameter van de bollen komt altijd overeen met het gewicht. Op de bollen worden de jaren van de hittegolf weergegeven.
Het is duidelijk dat hittegolven niet zeldzaam zijn in ons land maar we zien ze ook niet ieder jaar, althans in het verleden was dit zo.
We merken immers een significante toename in de frequentie van hittegolven. Sinds 1892 (start van gehomogeniseerde waarnemingen door het KMI in Brussel-Ukkel) deden zich in ons land 50 hittegolven voor, 19 daarvan zijn gesitueerd in de 21e eeuw, vooral vanaf 2015 zien we een flinke toename in het aantal.
We merken nog op dat er zich in de vorige eeuw tussen 1960 en 1974 (15 opeenvolgende jaren) geen enkele hittegolf voorgedaan heeft. Rekening houdend met de stijgende temperaturen als gevolg van de klimaatverandering lijkt een dergelijke opeenvolging van jaren zonder hittegolf quasi onmogelijk.
Conclusie
Zoals we kunnen vaststellen in de tabel, was de laatste hittegolf kort met een relatief laag gewicht en lage intensiteit.
De hittegolf van eind juni - begin juli was één dag minder lang maar wel zeer intens, tijdens die hittegolf steeg de temperatuur tot 35,9 °C in Ukkel, terwijl het absoluut maximum tijdens de laatste hittegolf beperkt bleef tot 33,2 °C.
Ook elders in het land zagen we hogere maxima tijdens de hittegolf van begin juli. Terwijl we vorige week in het land maxima konden optekenen tot lokaal zo'n 35 °C, liepen de temperaturen begin juli op tot plaatselijk meer dan 38 °C.
