Zomer 2012

De zomer van 2012 was te Ukkel normaal op vlak van temperatuur, neerslaghoeveelheden en zonneschijnduur. 

1.    De temperatuur

De gemiddelde luchttemperatuur van de afgelopen zomer bedroeg te Ukkel  17,3 °C (ref. periode 1981-2010:  17,5 °C).

De maanden juni en juli waren ietwat aan de frisse kant met een gemiddelde temperatuur van respectievelijk 15,4 °C en 17,3 °C(ref. periode 1981-2010: 16,2 °C en 18,4 °C), augustus was met een gemiddelde van 19,2 °C aan de warme kant (ref. periode 1981-2010: 18,0 °C). Voor de maand juni moeten we terugkeren naar 1995 om een koelere junimaand terug te vinden.

Praktisch de ganse maand juni lagen de temperaturen rond het langjarig gemiddelde of er wat onder, in de laatste decade was het wat warmer met een uitschieter van meer dan 30 °C op vele plaatsen op 28 juni. Wij bevonden ons die dag in warme vochtige lucht aan de oostelijke flank van een lagedrukgebied ten westen van onze streken. Op 27 juni bedroeg het maximum in Ukkel 23,5 °C, een dag later was dat 30,2 °C om de dag nadien (29 juni: na passage koufront) terug te vallen op een maximum van 21,0 °C, 28 juni was de enige dag waarop wij meer dan 25 °C haalden in het centrum van het land (en ook meer dan 30 °C) in juni, er werd met andere woorden geen enkel maximum waargenomen begrepen tussen 25 °C en 30 °C. Het nogal fris weer in de eerste junihelft werd veroorzaakt doordat de straalstroom een meer zuidelijke positie innam dan gemiddeld gesproken het geval is in de zomer. Lagedrukgebieden en eraan verbonden storingen zorgden voor veel bewolking en dus voor lager dan normale (dag)temperaturen.
Uitgesproken fris was het op 3 en 4 juni, onder de regen bleven de temperaturen op 3 juni beneden 15 °C: Ukkel had op 3 en 4 juni een maximum van respectievelijk 12,1 °C en 13,2 °C, in Deurne en Kleine Brogel haalden we amper 10,4 °C op 3 juni, bijzonder lage waarden. Voor Ukkel betekenen de maxima van 3 en 4 juni echter nog geen recordwaarden, op 3 juni 1991 bereikte het maximum er amper 9,7 °C. 
In de nacht van 4 op 5 juni zorgden opklaringen in een deel van het land ervoor dat de temperaturen flink onderuit gingen, de minimumtemperatuur te Ukkel bedroeg slechts 4,2 °C, een erg frisse nacht dus. In Kleine Brogel was het minimum 2,9 °C en in Malonne en Ciney 2,0 °C. Hier en daar was er wat lichte grondvorst. Vele plaatsen kenden hun koudste nacht van de voorbije zomer, op de Hoge Venen was dit niet het geval: Elsenborn tekende een minimum op van 1,1 °C op 22 juli. 

Juli kende een warme start, met zelfs een paar zomerse dagen, onweders leidden echter een koeler tijdvak in dat relatief lang aanhield. Van 9 tot en met 16 juli bereikten we geen enkele keer 20 °C te Ukkel. Na 21 juli brak een stabielere periode aan met meer zon en hogere temperaturen die stilaan stegen tot boven 25 °C, van 24 tot en met 27 juli bereikten we iedere dag meer dan 25 °C in Ukkel, Kleine Brogel noteerde in deze warme periode bovendien 3 hittedagen met 31,7 °C op 25 juli. Ondanks de warme periode aan het einde van de maand, bleef de gemiddelde julitemperatuur toch wat onder het langjarig gemiddelde.
Augustus was dit jaar de warmste van de 3 zomermaanden: op 1 augustus werd de toon al meteen gezet met een zomerse dag op praktisch alle plaatsen, in de Limburgse Kempen werd het nipt tropisch (Kleine Brogel: 30,1 °C). Gedurende de rest van de eerste augustusdecade bleven de temperaturen op een normaal niveau voor de tijd van het jaar, nadien werd het zomers: continentale luchtstromingen zorgden voor droge en zonnige dagen met hoge temperaturen, nadien werden de luchtstromingen tropisch van karakter, zeer warme lucht werd uit het noorden van Afrika en het zuiden van Europa naar het noorden gevoerd, mede door de positie van een lagedrukzone ten westen van onze streken. Op het 850 hPa-niveau bereikten de temperaturen ruim 20 °C, wat zich aan de grond vertaalde in maximale temperaturen van 35 °C en wat meer op 18 en 19 augustus. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de tweede decade van augustus de warmste van de zomer was. De gemiddelde temperatuur bereikte in deze decade 22,3 °C (normaal: 18,5 °C). Naast de hoge maxima op 18 en 19 augustus vallen ook de hoge minimumtemperaturen op in de nacht van 18 op 19 augustus. Te Ukkel bereikte het minimum 23,1 °C, het betreft de derde hoogste waarde te Ukkel in de synoptische waarnemingsreeks sinds 1961, het minimum lag nog iets hoger op 7 juni 1970 met 24 °C en op 18 juni 2002 met 23,9 °C (deze minima werden telkens gemeten tussen 20 uur de vorige dag en 8 uur 's ochtends). Ook elders in het land registreerde men lokaal hoge minima in de ochtend van 19 augustus: in Bièrset (Luik) 23,8 °C, in Florennes 23,6 °C en zelfs op het Ardens plateau in Saint-Hubert werd het niet frisser dan 20,8 °C. Vanaf 20 augustus kregen we nog een paar zomerse dagen, op 21 augustus werd het in Kleine Brogel met 30,4 °C zelfs nog nipt tropisch, nadien bereikten de temperaturen geen 25 °C meer maar ze bleven meestal op een behoorlijk niveau voor eind augustus.

12 augustus : zonnige zondag in de Gentse binnenstad

2.    Aantal zomer- en hittedagen

Te Ukkel waren er 17 zomerse dagen (Max >= 25 °C) (ref. periode 1981-2010: 22,9 dagen) waarvan 4 hittedagen (Max >=30 °C) (ref. periode 1981-2010: 3,9 dagen).
In juni telde men slechts 1 zomerdag, in juli 7 en in augustus 9. De zomerse dag in juni was tevens een hittedag, het komt niet zo vaak voor dat de enige zomerdag in een kalendermaand tevens een hittedag is, het maximum bereikte te Ukkel 30,2 °C op 28 juni. De overige hittedagen deden zich voor op 15, 18 en 19 augustus te Ukkel. Het aantal zomer- en hittedagen was uiteraard hoger in de Limburgse Kempen. In Kleine Brogel bedroeg dit aantal respectievelijk 31 en 10. 
Opvallend is dat de hoogste temperaturen van de zomer werden waargenomen na 15 augustus, op 18 en 19 augustus. In Ukkel bereikte het maximum 35 °C op 18 augustus, we moeten terugkeren naar 19 juli 2006 om een hoger maximum terug te vinden, toen was het maximum 36,5 °C, daarvoor was het geleden van 4 augustus 1990 met 35,3 °C. Vooral in de oostelijke landshelft werden lokaal nog iets hogere temperaturen waargenomen, de hoogste waarden in de Limburgse Kempen. Het maximum in Kleine Brogel bedroeg op 18 en 19 augustus respectievelijk 36,5 °C en 36,9 °C.
In onderstaande tabel vinden we voor een aantal plaatsen het aantal zomer- en het aantal hittedagen in de afgelopen zomer terug, alsook het hoogste maximum en de datum waarop het werd gemeten. De warmste dag van de zomer deed zich in de westelijke landshelft meestal voor op de 18e augustus, in de oostelijke helft veelal op de 19e. Op 19 augustus werd het aanvankelijk aan de kust nog zomers warm, maar na de middag koelde het af en op een bepaald ogenblik lagen de temperaturen nog slechts enkele graden boven 20 °C, dit terwijl het in het oosten van Limburg op hetzelfde ogenblik ruim 35 °C was.

 Aantal zomer- en hittedagen, absoluut maximum van de zomer, datum absoluut maximum 

3.    De neerslag

Te Ukkel viel in de afgelopen zomer in totaal 271,3 mm neerslag (gemiddeld: 224,6 mm). Het hoog neerslagtotaal van de maanden juni en juli werd deels gecompenseerd door de droge augustusmaand.

Zowel in juni als in juli viel meer dan 100 mm neerslag te Ukkel: 133,1 mm in juni en 115,7 mm in juli. Het was geleden van 1991 dat er zowel in juni als in juli meer dan 100 mm viel, toen bedroeg het totaal respectievelijk 100,3 mm en 110,6 mm. in 1987 waren juni en juli goed voor respectievelijk 128,6 mm en 123,5 mm.
De totale neerslagsom van juni en juli samen is bijzonder groot en bereikte 248,8 mm. Sinds het begin van de waarnemingen in 1833 is dit de vierde grootste waarde na deze van 1987 met 254,1 mm, deze van 1980 met 278,6 mm en deze van 1888 met 287,4 mm.
80 % van het neerslagtotaal viel in Ukkel in de eerste zomerhelft (1 juni - 15 juli), deze periode was goed voor 219,7 mm (langjarig gemiddeld valt in die periode 109 mm). De tweede zomerhelft (16 juli - eind augustus) was dan weer erg droog, er viel 51,6 mm (langjarig gemiddeld valt in die periode 117 mm).
In onderstaande tabel vinden we voor Ukkel de neerslaghoeveelheid per decade : het verschil tussen de natte eerste zomerhelft en de aanzienlijk drogere tweede valt duidelijk op. 

 Neerslaghoeveelheid per decade te Ukkel (in l/m²)

Zowel de passage van storingen alsook de talrijke onweerssituaties kunnen het hoog neerslagtotaal tussen 1 juni en 20 juli verklaren. Te Ukkel viel op 2 dagen gedurende de klimatologische zomer meer dan 20 mm neerslag : op 17 juni en 14 juli. Uiteraard werden er in het klimatologisch net zoals praktisch iedere zomer grote dagsommen waargenomen. Bovendien waren er in de maand juli 20 onweersdagen in het land.
Zo viel op 12 juni in Eeklo 58 mm neerslag, die dag was er onder andere veel overlast in het Westvlaamse Torhout. In de ochtend van 18 juni trok opnieuw onweer over ons land, in Ukkel viel 21,6 mm op relatief korte tijd.
Na enkele warme dagen begin juli werd het erg onweerachtig, er vielen grote dagsommen op een aantal plaatsen, in Ecaussinnes viel op 5 juli 76,2 mm, in Essen viel op diezelfde dag 58,6 mm, in Passendale (Zonnebeke) 51,0 mm en in Kruishoutem 47,5 mm. De onweders zorgden voor lokaal flinke wateroverlast, vooral in de provincies West- en Oost-Vlaanderen maar ook in Henegouwen, Namen en Vlaams- en Waals-Brabant.  
Ook de warme periode in de laatste 10 dagen van juli werd afgesloten met lokaal flinke onweders met veel neerslag.

Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat juni en juli samen in vele streken kletsnat verlopen zijn. In Passendale viel in juni 84,7 mm in juli en maar liefst 165,1 mm, in de eerste 10 dagen van juli alleen al viel hier 111,7 mm als gevolg van zware onweersbuien. Ook Beitem (Roeselare) was kletsnat met in juni en juli respectievelijk 83,3 mm en 143,0 mm, Lichtervelde kreeg in beide maanden respectievelijk 89,8 mm en 146,5 mm te verwerken.

Augustus verliep een stuk droger, nochtans waren er ook in de laatste zomermaand 20 onweersdagen in het land, maar de onweders waren veel lokaler dan in de maand juli. Op 1 augustus al waren er lokale onweersbuien, ondermeer in het zuidoosten van het land, in Saint-Mard (Virton) viel 24,8 mm waarvan 18 mm in enkele minuten wat aanleiding gaf tot overstromingen.

In onderstaande tabel vinden we voor enkele plaatsen in het land het neerslagtotaal per zomermaand terug alsook het totaal voor de hele zomer. Ook hier merken we de belangrijke verschillen tussen de natte juni- en julimaand enerzijds en de droge augustus anderzijds. Ook valt op dat de verschillen binnen de julimaand op zich nogal groot waren, zo viel in Kleine Brogel slechts 71,8 mm terwijl Koksijde bijna 100 mm meer registreerde, het buiïg (en onweerachtig) karakter van het weer in een groot deel van de maand kan hier een verklaring bieden.

Neerslaghoeveelheden gedurende de zomer (in l/m²)

Het aantal neerslagdagen in de zomer bedroeg 51 te Ukkel (gemiddeld: 44), juni kende met 21 neerslagdagen een abnormaal hoog aantal, in juli viel neerslag op 18 dagen en in augustus op 12 dagen. De langste periode zonder neerslag deed zich voor in de maand augustus, van 9 tot en met 22 augustus (14 opeenvolgende dagen) viel geen druppel neerslag te Ukkel. In de zeer wisselvallige maanden juni en juli lukte slechts een periode van 6 opeenvolgende dagen, van 21 juli tot en met 26 juli. De frequentie aan neerslag was vooral hoog in de eerste helft van juni en de eerste helft van juli: in de eerste 18 junidagen waren er slechts 2 volledig droge dagen te Ukkel, in de eerste 16 julidagen amper 3. 

4.    Zonneschijnduur

12 augustus: genieten van zon, zand en water in het sport- en recreatiepark Blaarmeersen in Gent

We kunnen besluiten dat de zomer 2012 een erg wisselvallige start kende, maar dat de droge, warme, en vrij zonnige augustusmaand de ietwat sombere en vooral zeer natte start voor een deel heeft gecompenseerd. 

 {jumi [staticfiles/climatology/comp_season_nl.php][2012][ETE][85][115]}

Juni 2012 :

{jumi [staticfiles/climatology/animation_synoptic.php][2012][06]}

{jumi [staticfiles/climatology/animation_850.php][2012][06]}

Zie ook : Waarnemingen juni 2012

Juli 2012 :

{jumi [staticfiles/climatology/animation_synoptic.php][2012][07]}

{jumi [staticfiles/climatology/animation_850.php][2012][07]}

Zie ook : Waarnemingen juli 2012

Augustus 2012 :

{jumi [staticfiles/climatology/animation_synoptic.php][2012][08]}

{jumi [staticfiles/climatology/animation_850.php][2012][08]}

Zie ook : Waarnemingen augustus 2012

Met de medewerking van Koen Vandenbussche.