Bilan van de hittegolf van juni-juli 2025 : kort, maar intens !

Eind juni en begin juli konden we 'genieten' van een hittegolf. 

Op 2 juli werd deze officieel: ons land, en Ukkel (het referentiestation van ons land) kende een (eerste?) hittegolf in 2025. Deze ging van start op 28 juni om te eindigen op 2 juli. Nadien bereikte het maximum geen 25 °C meer zodat de hittegolf slechts 5 dagen aanhield, met een gewicht van 23,8 en een intensiteit van 4,76. Het was dus een korte maar intense hittegolf.
De maximumtemperatuur tijdens de hittegolf werd te Ukkel gehaald op 1 juli met 35,9 °C. De hoogste temperatuur in het land bereikten we de daaropvolgende dag, op 2 juli: toen werd het maar liefst 38,9 °C in Diepenbeek. 

Cijfers en toelichting. 

Eerste tropische dag van deze hittegolf in ons land. De tropische grens van 30 °C zou ook de 2 daaropvolgende dagen overschreden worden.
Foto : Webcam MeteoBelgique van Beausaint.  

---

 Hittedagen of een hittegolf ?

Het is nuttig om enkele termen te herhalen die vaak gebruikt worden (soms foutief).

Een hittegolf wordt in België gedefinieerd als een periode van minstens 5 opeenvolgende dagen met maximumtemperaturen die 25 °C of meer bereiken en waarvan op minstens 3 van die dagen 30 °C gehaald wordt (in het referentiestation in Ukkel). 

Een hittedag of tropische dag is een dag waarop de maximumtemperatuur 30 °C of meer bereikt, een zomerdag is een dag met een maximumtemperatuur van minstens 25 °C..

We hebben dus wel degelijk een hittegolf meegemaakt tijdens de maandwissel juni/juli 2025.

Hittegolven zijn in ons land niet zo zeldzaam maar ze komen ook niet ieder jaar voor. 

Op de grafiek hieronder kunnen we de hittegolven die ons land gekend heeft sinds 1900 met elkaar vergelijken. De hittegolf die we zonet beleefd hebben, werd aangeduid in het rood.  

Verschillende parameters worden voorgesteld :

• De duur : het aantal dagen dat de hittegolf duurt.
• Het gewicht : uitgedrukt in graaddagen met een gemiddelde temperatuur van 20 °C als referentie: een temperatuur van 22.3°C heeft dus een gewicht van 2,3, een temperatuur van 19,5°C een gewicht van -0,5.
  Vervolgens maken we de som van deze graaddagen voor alle dagen van de hittegolf. 
• De intensiteit : of 'het gewicht in vergelijking met de duur': hittegolven kunnen lang en gematigd zijn, maar ook kort en intens. Deze parameter laat ons toe om hittegolven op dat vlak te vergelijken.

Als abscis vinden wij de intensiteit van de hittegolf, als ordinaat het aantal dagen dat de hittegolf geduurd heeft. De omvang van de bollen (1 per hittegolf) is proportioneel tot het gewicht van de hittegolf zoals hierboven gedefinieerd. De kleurencode is de volgende: geel voor de jaren vóór 1988, het jaar waarin de klimaatopwarming zich duidelijk begon te manifesteren in Europa. De bol in het rood vertegenwoordigt de hittegolf van juni/juli 2025 (om gemakkelijker te kunnen vergelijken met de hittegolven uit het verleden). 

 {source} {source} 

---

 De hittegolf van juni-juli 2025

De hittegolf is gestart op 28 juni met een eerste keer meer dan 25 °C in Ukkel: het maximum was 25.3°C, gevolgd door maxima van 28.6°C op 29 juni, 32.3°C op 30 juni, 35.9°C op 1 juli en tenslotte 33.3°C op 2 juli.

Na de doortocht van een onweerslijn in de namiddag (op de 2e juli) die gepaard ging met een flinke temperatuurdaling bereikte de temperatuur de dag nadien geen 25 °C meer: met 22,4 °C in Ukkel op 3 juli was de hittegolf officieel voorbij. 
We beleefden ook 2 tropische nachten (Min>=20 °C) in Ukkel: tijdens de nacht van 1 op 2 juli en 2 op 3 juli daalde de temperatuur niet onder respectievelijk 21,1 °C en 21,6 °C. 

De waarde van 35.9°C gemeten op 1 juli betekent geen absoluut record voor een julimaand. (de hoogste temperatuur in Ukkel gemeten blijft 39,7 °C op 25 juli 2019), het maximum van 35,9 °C is wel een record voor de eerste julidecade. 
Voor Brussel-Ukkel is het slechts de 13e keer dat het maximum 35 °C overschrijdt (alle maanden beschouwd) sinds 1892. Er waren 3 gevallen in de periode 1901-2000 en reeds 10 gevallen sinds 2001, een duidelijke evolutie.... 

Het is op 2 juli dat de hoogste temperatuur in het land tijdens deze hittegolf gemeten werd. In Ukkel was het weliswaar al iets minder heet dan op de eerste dag van de maand met een maximum van 33,3 °C, in het oosten daarentegen werd het uitzonderlijk warm (warmer nog dan op 1 juli). In de provincie Limburg haalde men 38,3 °C in Diepenbeek, 37,7 °C in Kleine Brogel en 36,9 °C in Schaffen. Op de luchthaven van Bièrset (Luik) bereikte men 37,5 °C terwijl het ook in de regio 'Tussen Samber en Maas' heet was met 36,4 °C in Dourbes en 35 °C in Florrennes. We vermelden ook het zeer opmerkelijk maximum van 33,8 °C op de luchthaven van Spa.

De hittegolf eindigde met de doortocht van een onweersfront (een convergentielijn). Vooral in de provincie Namen waren er felle onweders: 2 onweders volgden elkaar op met in Jambes (Namen) een neerslagtotaal van 39,6 mm. In Lesves (Profondeville) viel 40,4 mm neerslag en in Bois-de-Villers (Profondeville) 47,2 mm. De onweders gingen lokaal gepaard met hagel en windstoten. 
Er kwamen eveneens onweders voor in de streek van Hoei en Luik. In Sart-Tilman (Luik) noteerde men 26 mm neerslag. 

De temperatuurval tijdens de onweders was indrukwekkend. In Lesve daalde de temperatuur van 35,8°C om 14h30 naar 18,2°C om 17h30. Ook in Bois-de-Villers zagen we een vergelijkbare temperatuurdaling, van 34,7°C om 14h40 naar 17,1°C om 17h20.
Op de citadel van Namen viel 36,4 mm neerslag waarbij de temperatuur daalde van 36,4 °C om 14h50 naar 18,6°C om 17h50.

 

Synoptische situatie van 2 juli 2025 om 14 uur LT: hoogtepunt van de hittegolf vóór de doortocht van het onweersfront (de convergentielijn die door België trok).
Bron : KNMI  

---

Conclusie :

Door de duur, het gewicht en de waargenomen maximumtemperaturen kunnen we de voorbije hittegolf als een 'korte' hittegolf beschouwen (5 dagen), met een gewicht van 23,8 maar wel met een intensiteit van 4,78, zoals de voorbije jaren vaak het geval geweest is. 

We beleefden wel degelijk een belangrijke hittegolf in België. De dag van vandaag wordt ook gesproken van 'Spaanse pluim' of 'hittekoepel'. Er bestaat nochtans een verschil tussen beide termen. Een 'Spaanse pluim' is in feite een 'warme lucht tong', vaak afkomstig uit Spanje die voor een belangrijke maar kortdurende temperatuurstijging zorgt. Een hittekoepel treft een grotere regio, beïnvloedt langere tijd ons weer en is meestal immobiel. Het is in feite een sterke hogedrukuitloper in de hoogte die geblokkeerd zit boven onze streken, de lucht warmt steeds verder op door compressie van de dalende lucht.
In de zomer zorgt de combinatie van zon, droogte en adiabatische compressie dat de lucht opwarmt op alle niveau's in de atmosfeer zonder dat er noodzakelijk een aanvoer van warme lucht bij te pas komt uit het zuiden. Hoe langer de geblokkeerde situatie aanhoudt, hoe meer de bodem kan uitdrogen en opwarmen, wat uiteindelijk kan uitmonden in zeer hoge (eventueel recordhoge) luchttemperaturen. 

Tijdens de zomers van 1976 en 2003 hadden we duidelijk te maken met een 'hittekoepel'. De extreme temperaturen die we de voorbije jaren noteerden, kunnen eerder in verband gebracht worden met een 'Spaanse pluim', eerder kortstondig. De meest intense beleefden we op 25 juli 2019 met temperaturen die 39 °C tot 41 °C bereikten in Laag- en Midden-België en in de valleien van Hoog-België. Lokaal steeg de temperatuur tot bijna 42 °C! Enkel op de hoogplateaus stegen de temperaturen minder hoog, maar ze bereikten toch 35 °C.  

Eén jaar later slechts, op 31 juli 2020, deed een nieuwe 'Spaanse pluim' de temperaturen stijgen tot plaatselijk 37 °C op meerdere plaatsen in Laag- en Midden-België.
Op 19 juli 2022 werd het bijna even warm dan op 25 juli 2019, met praktisch overal 38 °C tot 39 °C in Laag- en Midden-België en heel lokaal tot bijna 40 °C. 

Met uitzondering van de zomer 2021 (atypisch zonder hittedag in Ukkel) en deze van 2024, hebben we sinds 2015 ieder jaar minstens 1 hittegolf meegemaakt tijdens het zomerseizoen. Sinds 1900 waren er in Ukkel 46 hittegolven. Opvallend is dat 18 van die hittegolven zich voorgedaan hebben sinds 2000: de frequentie van hittegolven neemt dus overduidelijk toe.